بارش شهابی

 

 

بارش شهابی برساووشی

 

 

برای سومین بار در وبلاگ

 

 

                            زیبایی هارا فراموش نکنید

 

 

 

بامداد ۲۲ مرداد بارش برساوشی یکی از زیباترین بارشهای شهاب سال را نمایش می‌گذارد. برخلاف پیش‌بینی‌های رسمی قبلی، محاسبات جدید حاکی از آن است که احتمالا اوج بارش امسال در ساعت بسیار مناسبی برای ایران و سراسر خاورمیانه و بخشهایی از اروپا و آفریقا اتفاق می‌افتد.

بابک امین‌تفرشی

شهابی درخشان در میان رد ستاره‌های دور قطبی. عکس: احمد کریمی.

بارش برساوشی در شب‌های تابستانی نیمه دوم مرداد یکی از دیدنی‌ترین شهاب‌باران‌های سال است. امسال این بارش در شبی به اوج می‌رسد که مزاحمت نور ماه نیز وجود ندارد و رصدگران، به خصوص آنهایی که دور از نور شهر در طبیعت رصد می‌کنند، شهاب‌ باران زیبایی را می‌بینند. در بهترین شرایط رصدی کمتر از ۱۰۰ شهاب در ساعت، به هنگام اوج بارش، دیده می‌شود که یعنی دست‌کم یک شهاب در هر دقیقه گوشه‌ای از آسمان را می‌شکافد.

بارش برساوشی یکی از بهترین شهاب‌باران‌های شناخته شده است. زیرا منجمان آماتور بسیاری در سراسر جهان داده‌های دقیق رصدی خود را از شمار و پراکندگی این بارش و زمان ثبت شده اوج آن در اختیار پژوهشگران مراکزی مانند انجمن بین‌المللی شهاب می‌گذارند. این داده‌ها به پوژهشگران فرصت می‌دهد تا وضعیت توده ذرات پدید‌آوردند بارش را به خوبی دریابند پ بارشهای سال بعد را دقیق‌تر پیش‌بینی‌ کنند. پیش‌بینی‌های رسمی قبلی درباره بارش برساوشی امسال که از سوی انجمن بین‌المللی شهاب (IMO) اعلام شده بود (و در ماهنامه نجوم شماره ۱۷۲ در مقاله شهاب‌باران نیمه‌تابستان منتشر شد) اوج بارش را بین ساعت ۵/۸ تا ۱۱ صبح (۵ تا ۵/۷ به زمان جهانی) روز ۲۲ مرداد پیش‌بینی می‌کرد که برای ایران در روز اتفاق می‌افتاد (گرچه حتی در این حالت نیز بارش زیبایی دیده می‌شد زیرا اوج بارش برساوشی چندان تیز، ناگهانی و کوتاه مدت نیست و طی چندین ساعت فعالیت نسبتا قابل توجهی دیده می‌شود و شهابهای آن حتی در دیگر شبهای نزدیک به بارش نیز جسته گریخته دیده می‌شوند).

اما جدیدترین پیش‌بینی‌های گروه مخصوص شهاب‌شناسان در انجمن بین‌المللی نجوم (IAU) بر اساس محاسبات مستقل چند پژوهشگر زمانهای تازه‌ای را اعلام کرده است. اوج اصلی برای ساعت ۲:۲۵ (۲۲:۵۵ شب ۲۱ مرداد به زمان جهانی) بامداد ۲۲ مرداد پیش‌بینی شده است اما گروهی نیز ساعت ۲:۱۸ (۲۲:۴۲ زمان جهانی) را پیش‌بنی کرده‌اند. گروهی دیگر از محققان نیز اوجی را برای ساعت ۳:۵۷ بامداد ۲۲ مرداد (۰۰:۲۷ زمان جهانی) پیش‌بینی کرده‌آند. اوج بارش هر کدام از اینها که باشد زمانی در ایران رخ می‌دهد

که کانون بارش در صورت فلکی برساوش به ارتفاع مناسبی از افق رسیده است (یعنی طول جغرافیایی ایران در کرهٔ زمین رو به توده ذرات بارش است). از سوی هز سه اوج پیش‌بینی شده برای ایران، خاورمیانه و اروپا (بجز بخش‌ّهای بسیار شمالی) و آفریقا در تاریکی رخ می‌دهد. از آنجا که کانون بارش در برساوش هر چه بیشتر به سپیده‌دم نزدیک شویم بیشتر ارتفاع می‌گیرد اگر اوج سوم رخ دهد ایران در بهترین طول‌های جغرافیایی برای دیدن براش برساوشی امسال است و حتی در دو اوج قبلی پیش‌بینی شده نیز موقعیت ممتازی دارد.

اما همان‌طور که ازمدت‌ها قبل پیش‌بینی شده‌بود بارش برساوشی امسال اوج دیگری نیز بجز یکی از این سه اوج اصلی پیش‌بینی‌ شده دارد که بر اثر برخورد زمین با رشته نسبتا جدیدی از توده شهابواره‌های برساوشی به وجود می‌آید. این اوج ثانویه برای حدود ساعت ۵/۷ صبح ۲۳ مرداد ( حدود ۴ صبح به زمان جهانی) یا ۱۳:۳۰ همان روز (۱۰ صبح به زمان جهانی) پیش‌بینی شده است که ایران و خاورمیانه هر دو را در روشنایی روز از دست می‌دهند (مگر رصدگرانی که با آنتن‌های رادیویی مخصوص اواج رادیویی برخورد شهابها با جو را ردیابی می‌کنند). اوج ثانویه بارش برساوشی امسال چندان دقیق و و مشخص نیست زیرا شناخت کافی از این رشته جدید ذرات در توده بارش برساوشی وجود ندارد.

شهابهای بارش برساوشی که از کانون بارش دور شده‌اند. این تصویر حاصل ترکیب رایانه‌ای چندی عکس پیاپی از این منطقه آسمان است.

 

گزارشهای دقیق منجمان آماتور ارزش بسیاری در رشد این بخش از دانش نجوم دارد. گزارش‌های خود را علاوه به ارسال به ماهنامه نجوم ([e-mail]) و گروه‌های داخلی فعال در این زمینه، برای کمک به پژوهش‌های بین‌المللی، پس از هماهنگ سازی با استاندارد‌های گزارش‌نویسی بارشهای شهاب، به انجمن بین‌المللی شهاب بفرستید. آسمانتان صاف و شب‌تان شهاب باران!

برای مطالعه بیشتر درباره بارش برساوشی سال ۱۳۸۶ این مقاله و درباره رصد و ثبت شهابها این مقاله جامع و راهنما را در وبگاه نجوم بخوانید.