آسمان پر از زیبایست

         سیارات در شهریور و مهرماه

رصد سیاره ها در هر ماه می تواند بسیار جذاب باشد و شما رصدگران را به دنیایی دیگر ببرد. کمربند زیبای مشتری، حلقه های زحل با شیارهای زیبا، طوفانهای مریخی و عوارض سطحی آن، هلال سیاره زهره و هلال سیاره عطارد، سیاره سبز ( اورانوس ) همگی زیبایی های آسمان شب هستند. نویسنده و محاسبه گر : خسرو جعفری زاده عطارد ( تیر )، سیاره تیزپای صبحگاه و شامگاه در شهریور ماه میزبان شما در آسمان شامگاهی است. این سیاره  کمی پس از 6غروب خورشید در ارتفاع کمی قابل مشاهده است. سیاره عطارد در 7 مهرماه به بیشترین کشیدگی شرقی خواهد رسید و در این زمان جدایی آن از خورشید 25 درجه و 58 دقیقه است. سیاره عطارد در راه رسیدن به بیشترین کشیدگی با کمتر شدن فاز ان و بزرگتر شدن قطر ظاهری روبرو خواهد بود. سیاره عطارد پس از 7 مهرماه شروع به کم کردن ارتفاع خواهد کرد تا اینکه در تاریخ 1 آبان ماه به مقارنه با خورشید می رسد. .   زهره ( ناهید )، نگین درخشان آسمان شب در صبحگاه انتظار شما را می کشد. این سیاره کمی قبل از طلوع خورشید به مانند ستاره ای پرنور در آسمان قابل مشاهده است. سیاره زهره در 6 آبان ماه به بیشترین کشیدگی غربی و جدای زاویه ای 46 درجه و 27 دقیقه قوسی خواهد رسید. رصد هلال زیبای زهره در این میان می تواند بسیار جالب و خاطره اگیز باشد. البته باید بگویم که هلال این سیاره به مرور زمان کوچکتر می شود و دلیل این موضوع دور شدن سیاره از زمان است.   مریخ  ( بهرام )، سیاره سرخ در این ماه ها وضعیت مناسبی برای رصد دارد و در آسمان نیمه شب قابل رویت است. سیاره مریخ در صورت فلکی گاو ( ثور ) و نزدیکی ستاره چشم گاو ( الدبران ) است. اگر در نیمه شب به بالای افق شرقی نگاهی بیندازید این را به مانند دو ستاره قرمز رنگ مشاهده خواهید نمود ولی سیاره مربخ نورانی ترخواهد بود. سیاره مریخ حرکت خود را به سمت شاخ گاو ادامه می دهد و در تاریخ 24 شهریور ماه از نزدیکی سحابی زیبای خرچنگ ( M1 ) خواهد گذشت و فرصت مناسبی برای عکاسان آسمان شب است تا این رویداد را ثبت کنند. سیاره مریخ رفته رفته به زمین نزدیکتر می شود و نور آن نیز بیشتر البته باید بگویم که قدر آن از 1- بیشتر نخواهد شد. مریخ در تاریخ 13 مهرماه 1386 به نزدیکی خوشه باز M35 می رسد و در این زمان جدایی زاویه آن 50 ثانیه قوسی است. تاریخ میل بعد قدر اندازه فاصله 10 شهریور +21° 52' 24.1" 04h 55m 44.57s 0.3 8.13 1.1508661 15 شهریور +22° 15' 10.6" 05h 08m 01.21s 0.2 8.35 1.1212782 20 شهریور +22° 34' 22.6" 05h 19m 57.29s 0.2 8.58 1.0911604 25 شهویور +22° 50' 17.2" 05h 31m 29.48s 0.1 8.83 1.0605650 30 شهریور +23° 03' 15.5" 05h 42m 34.75s 0.1 9.09 1.0295595 1 مهرماه +23° 07' 42.8" 05h 46m 52.62s 0.0 9.20 1.0170569 5 مهرماه +23° 15' 30.0" 05h 55m 13.10s -0.0 9.44 0.9918974 10 مهرماه +23° 23' 24.5" 06h 05m 07.75s -0.1 9.75 0.9601808 15 مهرماه +23° 29' 44.6" 06h 14m 23.62s -0.2 10.08 0.9282262 20 مهرماه +23° 35' 01.9" 06h 22m 55.48s -0.2 10.44 0.8961632 25 مهرماه +23° 39' 50.7" 06h 30m 38.25s -0.3 10.83 0.8641678 30 مهرماه +23° 44' 46.2" 06h 37m 26.78s -0.4 11.24 0.8324358 مشتری ( زاوش )، سیاره غول پیکر مشتری در آسمان شامگاهی و پس از غروب خورشید در بالای افق جنوبی به آسانی قابل مشاهده است و این فرصت مناسبی برای رصد آن و تحقیق بر روی ابرهای مشتری است. شما رصدگران نیز می توانید با ابزار مناسب رصدی  به مطالعه قمرهای مشتری و کمربندهای آن بپردازید. تاریخ میل بعد قدر اندازه فاصله 10 شهریور -21° 37' 59.0" 16h 36m 54.91s -2.2 38.27 5.1443314 15 شهریور -21° 42' 15.1" 16h 38m 37.08s -2.1 37.71 5.2208160 20 شهریور -21° 46' 58.5" 16h 40m 36.41s -2.1 37.17 5.2971712 25 شهریور -21° 52' 04.8" 16h 42m 52.23s -2.1 36.64 5.3729094 30 شهریور -21° 57' 30.1" 16h 45m 23.84s -2.0 36.14 5.4475642 1 مهرماه -21° 59' 44.8" 16h 46m 28.70s -2.0 35.95 5.4770269 5 مهرماه -22° 04' 19.8" 16h 48m 45.29s -2.0 35.57 5.5351340 10 مهرماه -22° 10' 11.7" 16h 51m 48.49s -2.0 35.12 5.6060097 15 مهرماه -22° 16' 09.7" 16h 55m 04.89s -2.0 34.69 5.6746059 20 مهرماه -22° 22' 08.8" 16h 58m 33.69s -1.9 34.30 5.7405451 25 مهرماه -22° 28' 05.0" 17h 02m 14.15s -1.9 33.92 5.8034612 30 مهرماه -22° 35' 03.0" 17h 06m 52.83s -1.9 33.51 5.8745167

ویجر

ویجر ها یادگار زمینی ها در سرزمین عجایب و اعماق کیهان

دو فضا پیمای ناسا با نام های ویجر 1 و ویجر 2 در آستانه رسیدن به سی ومین سال پرتاب خود هستند.فضا پیمای ویجر 2 در تاریخ 20 آگوست 1977 و فضاپیمای ویجر 1 در تاریخ 5 سپتامبر 1977 از سازمان فضایی ناسا به فضا پرتاب شدند.....    مسافرت فضا پیما های ویجر به سی و مین سال خود رسید.      دو فضا پیمای ناسا با نام های ویجر 1 و ویجر 2 در آستانه رسیدن به سی ومین سال پرتاب خود هستند.فضا پیمای ویجر 2 در تاریخ 20 آگوست 1977 و فضاپیمای ویجر 1 در تاریخ 5 سپتامبر 1977 از سازمان فضایی ناسا به فضا پرتاب شدند.این دو فضا پیما اکنون در ادامه کار خود اطلاعات را از مکانی دورتر ار سیاره پلوتو و در خارج منظومه شمسی به زمین ارسال می کنند. پیشرفت و رسیدن این دو فضاپیما به مکان هایی دور و خارج از منظومه شمسی بسیار قابل توجه و دستاوردی بسیاربا اهمیت و بی سابقه درتاریخ می باشد.اکنون این دو فضاپیما در حال رسیدن به ابتدا و مرز فضای بین ستاره ای هستند. ادامه خبر  :  http://www.spaceref.com/news/viewpr.html?pid=23295       اطلاعاتی در باره کاوشگرهای ویجر   دو کاوشگر ویجر که در سال 1977 به فضا پرتاب شدند با موفقیت مأموریت کاوش مشتری ٬ زحل٬ سیاره اورانوس و نپتون را تا انتهای حوزه سیارات منظومه شمسی انجام دادند. ویجر 1و 2 بسوی مشتری و زحل رفتند و سپس ویجر 2 به تنهایی سفرش را به اورانوس و نپتون ادامه داد. کاوشگرها تصاویر مفصلی از سیارات حلقه‌ها و اقمارشان ارسال نمودند و قمرها و حلقه‌های تازه‌ای در هر سیاره کشف کردند. سفر پیچیده ویجر 2 تنها به این علت امکان پذیر شد که به هنگام پرتاب تمام سیارات گازی بزرگ به شیوه‌ای منظم شدند که کاوشگر بعد از عبور از هر سیاره در مدار سیاره دیگری قرار می‌گرفت. این منظم شدن سیارات خارجی دیگر تا سال 2155 اتفاق نمی‌افتد، به هنگام ملاقات با هر سیاره سفینه از جاذبه هر کدام از آن غولهای گازی برای افزایش سرعت و قرار گرفتن در مسیر سیاره بعدی استفاده می‌کرد. این کاوشگر بخاطر فاصله‌اش از خورشید بیشتر از پیل هسته‌ای استفاده کرد تا صفحه خورشیدی. اطلاعات کلی در مورد کاوشگرها کاوشگر ویجر 1 در 5 دسامبر سال 1977 میلادی توسط ایالات متحده برای کاوش و بررسی دقیق سیارات گازی مشتری ، زحل و فضای ژرف فراتر از آنها به فضا پرتاب شد. این کاوشگر در تاریخ 5 مارس 1979 به نزدیک ترین فاصله خود نسبت به مشتری رسید و پس از بررسی و ارسال داده‌هایی بسیار ارزشمند و بنیادین از این سیاره به زمین ، بسوی سیاره زحل پیش رفت و پس از گذر از این سیاره در 12 نوامبر 1980 به ورای منظومه شمسی و فضای بیکران بین ستاره‌ای پیش رفت تا سفر بی پایان خود را ادامه دهد. کاوشگر ویجر 2 در تاریخ 25 آگوست1977(این بار برای کاوش و بررسی دقیق تر تمامی سیارات گازی منظومه شمسی ، مشتری ،زحل ، اورانوس و نپتون) به فضا پرتاب شد و پس از گذر از سیاره مشتری و زحل به ترتیب در تاریخ 9 ژوئیه 1979 و 25 آگوست 1981 خود را به سیاره اورانوس در24 ژانویه 1986 رساند و پس از عبور از سیاره نپتون در 25 آگوست سال 1989 همانند ویجر1 سفر خود را بسوی ژرفای فضا در پیش گرفت. داده‌های بسیار ارزشمندی که این دو کاوشگر در مأموریت موفقشان ، در اختیار دانشمندان قرار دادند، پایه گذار بخش نوینی از دیتاها و کاوشهای ما پیرامون سیارات گازی منظومه شمسی بوده است، بطوری که می‌توان این دو کاوشگر را پیشگام این عرصه نوین دانست.

فضانورد می شویم

برای هممون خوبه و بدرد می خوره    کار بهتر از    این نیست دنیا . عشق . صفا     چگونه فضانورد شوید؟

دنبال شغلی میگردین که که ترکیبی از پیشرفته‌ترین فناوریها، جذابترین علوم و هیجان‌انگیزترین ماجراجوییها باشه بعیده که انتخابی بهتر از فضانوردی بتونین پیدا کنین   چگونه فضانورد شوید؟ دنبال شغلی میگردین که که ترکیبی از پیشرفته‌ترین فناوریها، جذابترین علوم و هیجان‌انگیزترین ماجراجوییها باشه بعیده که انتخابی بهتر از فضانوردی بتونین پیدا کنین. اتفاقاً کاروبار این شغل بسیار خوبه و ایستگاه فضایی بین‌المللی که در حال ساخته نیازمند تعداد زیادی فضانورد هست که شاید یکیش شما باشین. اما ببینیم تو امریکا چطور میشه فضانورد شد. متاسفانه فضانورد شدن تو امریکا کار چندان آسونی نیست و گذروندن دوره‌های اون چند سالی طول میکشه. در امریکا سه دسته فضانورد وجود دارن: دسته اول فرمانده‌ها و خلبانها هستن. فرمانده‌ها از اسمشون هم معلومه که رهبری ماموریتهای فضایی با اوناس و مسوول اعضای گروه و فضاپیما هستن. خلبان هم به عنوان کمک فرمانده در هدایت فضاپیما و قرار دادن ماهواره‌ها در مدار نقش داره. دسته دوم از فضانوردها رو تحت عنوان متخصصان ماموریت میشناسن. کار اینا کمک کردن به خلبان و فرمانده در امر عملکرد فضاپیمای شاتل و انجام کارهای بیرون از فضاپیما (گردش و قدم زدن در فضا) و انجام آزمایشات محوله هست. دسته سوم متخصصایی هستن که از خارج از ناسا میان و برای یه کار خاص آموزش دیدن و معمولاً غیرامریکایی هستن که به اینا اصطلاحاً Payload Specialist گفته میشه. هر کدوم از این دسته فضانوردا باید یه سری ویژگیهای اولیه رو داشته باشن که بتونن وارد این شغل بشن: + تابعیت امریکایی (برای خلبانها و متخصصان ماموریت) + دارا بودن مدرک لیسانس در یکی از رشته‌های مهندسی، علوم زیست‌شناسی، علوم فیزیکی و یا ریاضیات از یک دانشگاه معتبر + دست کم سه سال تجربه کاری در زمینه مرتبط با تحصیل (گرفتن مدرک فوق‌لیسانس معادل یک سال تجربه کاری و گرفتن دکترا معادل سه سال تجربه حساب میشه) + گذراندن امتحانات فیزیکی ناسا که شبیه تستهاییه که از داوطلبای خلبانی هواپیماهای جنگی یا مسافربری میگیرن. خلبانها باید تستهای درجه1 رو بگذرونن ولی اون دو دسته متخصص دیگه باید تستهای درجه2 رو بگذرونن. + داشتن تجربه 1000 ساعت خلبانی (فرمانده) هواپیماهای جت (فقط برای خلبانهای فضاپیما) + قد بین۱۶۲.5 سانت تا 193 سانت برای خلبانها و ۱۴۸.۵سانت تا 193 سانت برای بقیه متخصصان حالا اگه شما این خصوصیات رو دارین اولین کاری که باید بکنین پر کردن فرمهای مخصوص و فرستادن اونا برای ناساس. ناسا بعد از بررسی فرمهای افراد مختلف بعضیا رو برای مصاحبه احضار میکنه. آزمایشات پزشکی در مراحل بعد هستن و در نهایت همه مشخصات شما بررسی و ارزیابی میشن و اگه خوش‌شانس باشین ممکنه شما رو به عنوان کاندیدای فضانوردی قبول بکنن. ناسا هر دو سال یه بار اسامی حدوداً 100 زن و مرد رو که از بین هزاران متقاضی فضانوردی به عنوان کاندید قبول شدن اعلام میکنه. اگه شما جزو این لیست بودین مرحله بعدیش اینه که شما رو به مرکز فضایی جانسون ناسا که در هوستون تگزاس قرار داره میفرستن که در اونجا باید دوره‌های کارآموزی دوساله‌ای رو بگذرونین. در طی این دو سال شما کلاسهایی در زمینه علوم (ریاضی، فیزیک، نجوم، زمین‌شناسی، هواشناسی و اقیانوس‌شناسی)، تکنولوژی (هدایت فضاپیما، مکانیک وسایل مداری و فرآورش مواد) و سیستمهای شاتل فضایی خواهید گذروند. همچنین دوره‌های زندگی در دریا و خشکی و در شرایط بدون نیروی جاذبه و محیطهای با فشار اتمسفری بالا و خیلی پایین رو هم میگذرونین. ضمناً یه تست شنا رو هم باید بگذرونین که در اون لازمه که سه بار طول یه استخر 25 متری رو در حالیکه لباس فضانوردی و کفش تنیس تنتونه طی کنین. اگه شما به عنوان یه خلبان پذیرفته شده باشین باید دوره‌هایی رو هم در هواپیمای جت تی-38 ناسا و شاتل آموزشی اون بگذرونین که حدوداً 15 ساعت در هر ماه به این کار اختصاص داره ولی اگه جزو متخصصان ماموریت باشین این مقدار 4 ساعت در هر ماه خواهد بود. بعد از گذشت دو سال شما یک فضانورد خواهید بود. البته این تازه اول کاره. از اینجا به بعد کار شما اینه که تو کلاسای آموزشی در مورد نحوه جنبه‌های مختلف عملکرد شاتل فضایی شرکت کنین. هر قسمت این وسیله توسط متخصصین و سازنده‌های اون قسمت تدریس میشه. بعدش باید با یه دستگاه شبیه‌ساز (سیمولاتور) همه کارهای لازم رو از قبیل کارهای قبل از بلند شدن شاتل، در حین برخاستن، ورود به مدار، برگشتن و فرود روی زمین رو تمرین کنین. ضمناً برحسب اینکه خلبان یا متخصص ماموریت باشین باید نحوه کار با بازوی روبوتیک شاتل رو که محموله شاتل رو ازش خارج میکنه یاد بگیرین. خلاصه اینکه اونقدر آموزشهای مختلف رو میگذرونین تا اینکه قرعه به نامتون بیفته و برای یه پرواز واقعی انتخاب بشین. در این حالت باید 10 ماه قبل از پرواز، دوره‌های تخصصی مربوط به اون ماموریت رو بگذرونین. این دوره‌ها شامل پروازهای شبیه‌سازی‌شده، قدم زدن زیر آب و زندگی درون شاتل میشه. تو این دوره‌ها شما رو برای مقابله با هر نوع وضعیت اضطراری آماده میکنن. بعدش اگه خلبان باشین که دیگه شما رو میبرن تو شاتل واقعی که باید باش پرواز کنین و باز هم کلی دوره و جلسه و پرواز شبیه‌سازی شده براتون میذارن تا اینکه بالاخره تشریف میبرین به فضا. بعداز پرواز هم یه سری آزمایشهای پزشکی و مذاکرات چند روزه رو در پیش دارین که اصطلاحاً بهشون میگن Debriefings (اگه یکی معنیشو بهم بگه ممنون میشم). هر فضانورد دست‌کم تا 5 سال بعد از انتخاب شدنش در ناسا باقی میمونه. فضانوردا به عنوان کارمندای رسمی غیرنظامی استخدام میشن و گرید یا درجه GS-11 تا GS-14 دارن (بر حسب میزان سابقه). معمولاً میزان مرخصی زیاد و بیمه عمر و بیمه پزشکی هم دارن و از مزایای بازنشستگی استفاده میکنن. خوب این بود روش فضانورد شدن. همونطور که میبینین باید آموزشهای زیادی رو بگذرونین و سخت تلاش کنین و از استقامت زیادی هم برخوردار باشین تا یه فضانورد واقعی بشین. آیا هنوز هم دلتون میخواد فضانورد بشین؟ اگه دنبال شغلی میگردین که که ترکیبی از پیشرفته‌ترین فناوریها، جذابترین علوم و هیجان‌انگیزترین ماجراجوییها باشه بعیده که انتخابی بهتر از فضانوردی بتونین پیدا کنین. اتفاقاً کاروبار این شغل بسیار خوبه و ایستگاه فضایی بین‌المللی که در حال ساخته نیازمند تعداد زیادی فضانورد هست که شاید یکیش شما باشین. اما ببینیم تو امریکا چطور میشه فضانورد شد. متاسفانه فضانورد شدن تو امریکا کار چندان آسونی نیست و گذروندن دوره‌های اون چند سالی طول میکشه. در امریکا سه دسته فضانورد وجود دارن: دسته اول فرمانده‌ها و خلبانها هستن. فرمانده‌ها از اسمشون هم معلومه که رهبری ماموریتهای فضایی با اوناس و مسوول اعضای گروه و فضاپیما هستن. خلبان هم به عنوان کمک فرمانده در هدایت فضاپیما و قرار دادن ماهواره‌ها در مدار نقش داره. دسته دوم از فضانوردها رو تحت عنوان متخصصان ماموریت میشناسن. کار اینا کمک کردن به خلبان و فرمانده در امر عملکرد فضاپیمای شاتل و انجام کارهای بیرون از فضاپیما (گردش و قدم زدن در فضا) و انجام آزمایشات محوله هست. دسته سوم متخصصایی هستن که از خارج از ناسا میان و برای یه کار خاص آموزش دیدن و معمولاً غیرامریکایی هستن که به اینا اصطلاحاً Payload Specialist گفته میشه. هر کدوم از این دسته فضانوردا باید یه سری ویژگیهای اولیه رو داشته باشن که بتونن وارد این شغل بشن: + تابعیت امریکایی (برای خلبانها و متخصصان ماموریت) + دارا بودن مدرک لیسانس در یکی از رشته‌های مهندسی، علوم زیست‌شناسی، علوم فیزیکی و یا ریاضیات از یک دانشگاه معتبر + دست کم سه سال تجربه کاری در زمینه مرتبط با تحصیل (گرفتن مدرک فوق‌لیسانس معادل یک سال تجربه کاری و گرفتن دکترا معادل سه سال تجربه حساب میشه) + گذراندن امتحانات فیزیکی ناسا که شبیه تستهاییه که از داوطلبای خلبانی هواپیماهای جنگی یا مسافربری میگیرن. خلبانها باید تستهای درجه1 رو بگذرونن ولی اون دو دسته متخصص دیگه باید تستهای درجه2 رو بگذرونن. + داشتن تجربه 1000 ساعت خلبانی (فرمانده) هواپیماهای جت (فقط برای خلبانهای فضاپیما) + قد بین۱۶۲.5 سانت تا 193 سانت برای خلبانها و ۱۴۸.۵سانت تا 193 سانت برای بقیه متخصصان حالا اگه شما این خصوصیات رو دارین اولین کاری که باید بکنین پر کردن فرمهای مخصوص و فرستادن اونا برای ناساس. ناسا بعد از بررسی فرمهای افراد مختلف بعضیا رو برای مصاحبه احضار میکنه. آزمایشات پزشکی در مراحل بعد هستن و در نهایت همه مشخصات شما بررسی و ارزیابی میشن و اگه خوش‌شانس باشین ممکنه شما رو به عنوان کاندیدای فضانوردی قبول بکنن. ناسا هر دو سال یه بار اسامی حدوداً 100 زن و مرد رو که از بین هزاران متقاضی فضانوردی به عنوان کاندید قبول شدن اعلام میکنه. اگه شما جزو این لیست بودین مرحله بعدیش اینه که شما رو به مرکز فضایی جانسون ناسا که در هوستون تگزاس قرار داره میفرستن که در اونجا باید دوره‌های کارآموزی دوساله‌ای رو بگذرونین. در طی این دو سال شما کلاسهایی در زمینه علوم (ریاضی، فیزیک، نجوم، زمین‌شناسی، هواشناسی و اقیانوس‌شناسی)، تکنولوژی (هدایت فضاپیما، مکانیک وسایل مداری و فرآورش مواد) و سیستمهای شاتل فضایی خواهید گذروند. همچنین دوره‌های زندگی در دریا و خشکی و در شرایط بدون نیروی جاذبه و محیطهای با فشار اتمسفری بالا و خیلی پایین رو هم میگذرونین. ضمناً یه تست شنا رو هم باید بگذرونین که در اون لازمه که سه بار طول یه استخر 25 متری رو در حالیکه لباس فضانوردی و کفش تنیس تنتونه طی کنین. اگه شما به عنوان یه خلبان پذیرفته شده باشین باید دوره‌هایی رو هم در هواپیمای جت تی-38 ناسا و شاتل آموزشی اون بگذرونین که حدوداً 15 ساعت در هر ماه به این کار اختصاص داره ولی اگه جزو متخصصان ماموریت باشین این مقدار 4 ساعت در هر ماه خواهد بود. بعد از گذشت دو سال شما یک فضانورد خواهید بود. البته این تازه اول کاره. از اینجا به بعد کار شما اینه که تو کلاسای آموزشی در مورد نحوه جنبه‌های مختلف عملکرد شاتل فضایی شرکت کنین. هر قسمت این وسیله توسط متخصصین و سازنده‌های اون قسمت تدریس میشه. بعدش باید با یه دستگاه شبیه‌ساز (سیمولاتور) همه کارهای لازم رو از قبیل کارهای قبل از بلند شدن شاتل، در حین برخاستن، ورود به مدار، برگشتن و فرود روی زمین رو تمرین کنین. ضمناً برحسب اینکه خلبان یا متخصص ماموریت باشین باید نحوه کار با بازوی روبوتیک شاتل رو که محموله شاتل رو ازش خارج میکنه یاد بگیرین. خلاصه اینکه اونقدر آموزشهای مختلف رو میگذرونین تا اینکه قرعه به نامتون بیفته و برای یه پرواز واقعی انتخاب بشین. در این حالت باید 10 ماه قبل از پرواز، دوره‌های تخصصی مربوط به اون ماموریت رو بگذرونین. این دوره‌ها شامل پروازهای شبیه‌سازی‌شده، قدم زدن زیر آب و زندگی درون شاتل میشه. تو این دوره‌ها شما رو برای مقابله با هر نوع وضعیت اضطراری آماده میکنن. بعدش اگه خلبان باشین که دیگه شما رو میبرن تو شاتل واقعی که باید باش پرواز کنین و باز هم کلی دوره و جلسه و پرواز شبیه‌سازی شده براتون میذارن تا اینکه بالاخره تشریف میبرین به فضا. بعداز پرواز هم یه سری آزمایشهای پزشکی و مذاکرات چند روزه رو در پیش دارین که اصطلاحاً بهشون میگن Debriefings (اگه یکی معنیشو بهم بگه ممنون میشم). هر فضانورد دست‌کم تا 5 سال بعد از انتخاب شدنش در ناسا باقی میمونه. فضانوردا به عنوان کارمندای رسمی غیرنظامی استخدام میشن و گرید یا درجه GS-11 تا GS-14 دارن (بر حسب میزان سابقه). معمولاً میزان مرخصی زیاد و بیمه عمر و بیمه پزشکی هم دارن و از مزایای بازنشستگی استفاده میکنن. خوب این بود روش فضانورد شدن. همونطور که میبینین باید آموزشهای زیادی رو بگذرونین و سخت تلاش کنین و از استقامت زیادی هم برخوردار باشین تا یه فضانورد واقعی بشین. آیا هنوز هم دلتون میخواد فضانورد بشین؟ اگه دنبال شغلی میگردین که که ترکیبی از پیشرفته‌ترین فناوریها، جذابترین علوم و هیجان‌انگیزترین ماجراجوییها باشه بعیده که انتخابی بهتر از فضانوردی بتونین پیدا کنین. اتفاقاً کاروبار این شغل بسیار خوبه و ایستگاه فضایی بین‌المللی که در حال ساخته نیازمند تعداد زیادی فضانورد هست که شاید یکیش شما باشین. اما ببینیم تو امریکا چطور میشه فضانورد شد. متاسفانه فضانورد شدن تو امریکا کار چندان آسونی نیست و گذروندن دوره‌های اون چند سالی طول میکشه. در امریکا سه دسته فضانورد وجود دارن: دسته اول فرمانده‌ها و خلبانها هستن. فرمانده‌ها از اسمشون هم معلومه که رهبری ماموریتهای فضایی با اوناس و مسوول اعضای گروه و فضاپیما هستن. خلبان هم به عنوان کمک فرمانده در هدایت فضاپیما و قرار دادن ماهواره‌ها در مدار نقش داره. دسته دوم از فضانوردها رو تحت عنوان متخصصان ماموریت میشناسن. کار اینا کمک کردن به خلبان و فرمانده در امر عملکرد فضاپیمای شاتل و انجام کارهای بیرون از فضاپیما (گردش و قدم زدن در فضا) و انجام آزمایشات محوله هست. دسته سوم متخصصایی هستن که از خارج از ناسا میان و برای یه کار خاص آموزش دیدن و معمولاً غیرامریکایی هستن که به اینا اصطلاحاً Payload Specialist گفته میشه. هر کدوم از این دسته فضانوردا باید یه سری ویژگیهای اولیه رو داشته باشن که بتونن وارد این شغل بشن: + تابعیت امریکایی (برای خلبانها و متخصصان ماموریت) + دارا بودن مدرک لیسانس در یکی از رشته‌های مهندسی، علوم زیست‌شناسی، علوم فیزیکی و یا ریاضیات از یک دانشگاه معتبر + دست کم سه سال تجربه کاری در زمینه مرتبط با تحصیل (گرفتن مدرک فوق‌لیسانس معادل یک سال تجربه کاری و گرفتن دکترا معادل سه سال تجربه حساب میشه) + گذراندن امتحانات فیزیکی ناسا که شبیه تستهاییه که از داوطلبای خلبانی هواپیماهای جنگی یا مسافربری میگیرن. خلبانها باید تستهای درجه1 رو بگذرونن ولی اون دو دسته متخصص دیگه باید تستهای درجه2 رو بگذرونن. + داشتن تجربه 1000 ساعت خلبانی (فرمانده) هواپیماهای جت (فقط برای خلبانهای فضاپیما) + قد بین۱۶۲.5 سانت تا 193 سانت برای خلبانها و ۱۴۸.۵سانت تا 193 سانت برای بقیه متخصصان حالا اگه شما این خصوصیات رو دارین اولین کاری که باید بکنین پر کردن فرمهای مخصوص و فرستادن اونا برای ناساس. ناسا بعد از بررسی فرمهای افراد مختلف بعضیا رو برای مصاحبه احضار میکنه. آزمایشات پزشکی در مراحل بعد هستن و در نهایت همه مشخصات شما بررسی و ارزیابی میشن و اگه خوش‌شانس باشین ممکنه شما رو به عنوان کاندیدای فضانوردی قبول بکنن. ناسا هر دو سال یه بار اسامی حدوداً 100 زن و مرد رو که از بین هزاران متقاضی فضانوردی به عنوان کاندید قبول شدن اعلام میکنه. اگه شما جزو این لیست بودین مرحله بعدیش اینه که شما رو به مرکز فضایی جانسون ناسا که در هوستون تگزاس قرار داره میفرستن که در اونجا باید دوره‌های کارآموزی دوساله‌ای رو بگذرونین. در طی این دو سال شما کلاسهایی در زمینه علوم (ریاضی، فیزیک، نجوم، زمین‌شناسی، هواشناسی و اقیانوس‌شناسی)، تکنولوژی (هدایت فضاپیما، مکانیک وسایل مداری و فرآورش مواد) و سیستمهای شاتل فضایی خواهید گذروند. همچنین دوره‌های زندگی در دریا و خشکی و در شرایط بدون نیروی جاذبه و محیطهای با فشار اتمسفری بالا و خیلی پایین رو هم میگذرونین. ضمناً یه تست شنا رو هم باید بگذرونین که در اون لازمه که سه بار طول یه استخر 25 متری رو در حالیکه لباس فضانوردی و کفش تنیس تنتونه طی کنین. اگه شما به عنوان یه خلبان پذیرفته شده باشین باید دوره‌هایی رو هم در هواپیمای جت تی-38 ناسا و شاتل آموزشی اون بگذرونین که حدوداً 15 ساعت در هر ماه به این کار اختصاص داره ولی اگه جزو متخصصان ماموریت باشین این مقدار 4 ساعت در هر ماه خواهد بود. بعد از گذشت دو سال شما یک فضانورد خواهید بود. البته این تازه اول کاره. از اینجا به بعد کار شما اینه که تو کلاسای آموزشی در مورد نحوه جنبه‌های مختلف عملکرد شاتل فضایی شرکت کنین. هر قسمت این وسیله توسط متخصصین و سازنده‌های اون قسمت تدریس میشه. بعدش باید با یه دستگاه شبیه‌ساز (سیمولاتور) همه کارهای لازم رو از قبیل کارهای قبل از بلند شدن شاتل، در حین برخاستن، ورود به مدار، برگشتن و فرود روی زمین رو تمرین کنین. ضمناً برحسب اینکه خلبان یا متخصص ماموریت باشین باید نحوه کار با بازوی روبوتیک شاتل رو که محموله شاتل رو ازش خارج میکنه یاد بگیرین. خلاصه اینکه اونقدر آموزشهای مختلف رو میگذرونین تا اینکه قرعه به نامتون بیفته و برای یه پرواز واقعی انتخاب بشین. در این حالت باید 10 ماه قبل از پرواز، دوره‌های تخصصی مربوط به اون ماموریت رو بگذرونین. این دوره‌ها شامل پروازهای شبیه‌سازی‌شده، قدم زدن زیر آب و زندگی درون شاتل میشه. تو این دوره‌ها شما رو برای مقابله با هر نوع وضعیت اضطراری آماده میکنن. بعدش اگه خلبان باشین که دیگه شما رو میبرن تو شاتل واقعی که باید باش پرواز کنین و باز هم کلی دوره و جلسه و پرواز شبیه‌سازی شده براتون میذارن تا اینکه بالاخره تشریف میبرین به فضا. بعداز پرواز هم یه سری آزمایشهای پزشکی و مذاکرات چند روزه رو در پیش دارین که اصطلاحاً بهشون میگن Debriefings (اگه یکی معنیشو بهم بگه ممنون میشم). هر فضانورد دست‌کم تا 5 سال بعد از انتخاب شدنش در ناسا باقی میمونه. فضانوردا به عنوان کارمندای رسمی غیرنظامی استخدام میشن و گرید یا درجه GS-11 تا GS-14 دارن (بر حسب میزان سابقه). معمولاً میزان مرخصی زیاد و بیمه عمر و بیمه پزشکی هم دارن و از مزایای بازنشستگی استفاده میکنن. خوب این بود روش فضانورد شدن. همونطور که میبینین باید آموزشهای زیادی رو بگذرونین و سخت تلاش کنین و از استقامت زیادی هم برخوردار باشین تا یه فضانورد واقعی بشین. آیا هنوز هم دلتون میخواد فضانورد بشین؟ اگه دنبال شغلی میگردین که که ترکیبی از پیشرفته‌ترین فناوریها، جذابترین علوم و هیجان‌انگیزترین ماجراجوییها باشه بعیده که انتخابی بهتر از فضانوردی بتونین پیدا کنین. اتفاقاً کاروبار این شغل بسیار خوبه و ایستگاه فضایی بین‌المللی که در حال ساخته نیازمند تعداد زیادی فضانورد هست که شاید یکیش شما باشین. اما ببینیم تو امریکا چطور میشه فضانورد شد. متاسفانه فضانورد شدن تو امریکا کار چندان آسونی نیست و گذروندن دوره‌های اون چند سالی طول میکشه. در امریکا سه دسته فضانورد وجود دارن: دسته اول فرمانده‌ها و خلبانها هستن. فرمانده‌ها از اسمشون هم معلومه که رهبری ماموریتهای فضایی با اوناس و مسوول اعضای گروه و فضاپیما هستن. خلبان هم به عنوان کمک فرمانده در هدایت فضاپیما و قرار دادن ماهواره‌ها در مدار نقش داره. دسته دوم از فضانوردها رو تحت عنوان متخصصان ماموریت میشناسن. کار اینا کمک کردن به خلبان و فرمانده در امر عملکرد فضاپیمای شاتل و انجام کارهای بیرون از فضاپیما (گردش و قدم زدن در فضا) و انجام آزمایشات محوله هست. دسته سوم متخصصایی هستن که از خارج از ناسا میان و برای یه کار خاص آموزش دیدن و معمولاً غیرامریکایی هستن که به اینا اصطلاحاً Payload Specialist گفته میشه. هر کدوم از این دسته فضانوردا باید یه سری ویژگیهای اولیه رو داشته باشن که بتونن وارد این شغل بشن: + تابعیت امریکایی (برای خلبانها و متخصصان ماموریت) + دارا بودن مدرک لیسانس در یکی از رشته‌های مهندسی، علوم زیست‌شناسی، علوم فیزیکی و یا ریاضیات از یک دانشگاه معتبر + دست کم سه سال تجربه کاری در زمینه مرتبط با تحصیل (گرفتن مدرک فوق‌لیسانس معادل یک سال تجربه کاری و گرفتن دکترا معادل سه سال تجربه حساب میشه) + گذراندن امتحانات فیزیکی ناسا که شبیه تستهاییه که از داوطلبای خلبانی هواپیماهای جنگی یا مسافربری میگیرن. خلبانها باید تستهای درجه1 رو بگذرونن ولی اون دو دسته متخصص دیگه باید تستهای درجه2 رو بگذرونن. + داشتن تجربه 1000 ساعت خلبانی (فرمانده) هواپیماهای جت (فقط برای خلبانهای فضاپیما) + قد بین۱۶۲.5 سانت تا 193 سانت برای خلبانها و ۱۴۸.۵سانت تا 193 سانت برای بقیه متخصصان حالا اگه شما این خصوصیات رو دارین اولین کاری که باید بکنین پر کردن فرمهای مخصوص و فرستادن اونا برای ناساس. ناسا بعد از بررسی فرمهای افراد مختلف بعضیا رو برای مصاحبه احضار میکنه. آزمایشات پزشکی در مراحل بعد هستن و در نهایت همه مشخصات شما بررسی و ارزیابی میشن و اگه خوش‌شانس باشین ممکنه شما رو به عنوان کاندیدای فضانوردی قبول بکنن. ناسا هر دو سال یه بار اسامی حدوداً 100 زن و مرد رو که از بین هزاران متقاضی فضانوردی به عنوان کاندید قبول شدن اعلام میکنه. اگه شما جزو این لیست بودین مرحله بعدیش اینه که شما رو به مرکز فضایی جانسون ناسا که در هوستون تگزاس قرار داره میفرستن که در اونجا باید دوره‌های کارآموزی دوساله‌ای رو بگذرونین. در طی این دو سال شما کلاسهایی در زمینه علوم (ریاضی، فیزیک، نجوم، زمین‌شناسی، هواشناسی و اقیانوس‌شناسی)، تکنولوژی (هدایت فضاپیما، مکانیک وسایل مداری و فرآورش مواد) و سیستمهای شاتل فضایی خواهید گذروند. همچنین دوره‌های زندگی در دریا و خشکی و در شرایط بدون نیروی جاذبه و محیطهای با فشار اتمسفری بالا و خیلی پایین رو هم میگذرونین. ضمناً یه تست شنا رو هم باید بگذرونین که در اون لازمه که سه بار طول یه استخر 25 متری رو در حالیکه لباس فضانوردی و کفش تنیس تنتونه طی کنین. اگه شما به عنوان یه خلبان پذیرفته شده باشین باید دوره‌هایی رو هم در هواپیمای جت تی-38 ناسا و شاتل آموزشی اون بگذرونین که حدوداً 15 ساعت در هر ماه به این کار اختصاص داره ولی اگه جزو متخصصان ماموریت باشین این مقدار 4 ساعت در هر ماه خواهد بود. بعد از گذشت دو سال شما یک فضانورد خواهید بود. البته این تازه اول کاره. از اینجا به بعد کار شما اینه که تو کلاسای آموزشی در مورد نحوه جنبه‌های مختلف عملکرد شاتل فضایی شرکت کنین. هر قسمت این وسیله توسط متخصصین و سازنده‌های اون قسمت تدریس میشه. بعدش باید با یه دستگاه شبیه‌ساز (سیمولاتور) همه کارهای لازم رو از قبیل کارهای قبل از بلند شدن شاتل، در حین برخاستن، ورود به مدار، برگشتن و فرود روی زمین رو تمرین کنین. ضمناً برحسب اینکه خلبان یا متخصص ماموریت باشین باید نحوه کار با بازوی روبوتیک شاتل رو که محموله شاتل رو ازش خارج میکنه یاد بگیرین. خلاصه اینکه اونقدر آموزشهای مختلف رو میگذرونین تا اینکه قرعه به نامتون بیفته و برای یه پرواز واقعی انتخاب بشین. در این حالت باید 10 ماه قبل از پرواز، دوره‌های تخصصی مربوط به اون ماموریت رو بگذرونین. این دوره‌ها شامل پروازهای شبیه‌سازی‌شده، قدم زدن زیر آب و زندگی درون شاتل میشه. تو این دوره‌ها شما رو برای مقابله با هر نوع وضعیت اضطراری آماده میکنن. بعدش اگه خلبان باشین که دیگه شما رو میبرن تو شاتل واقعی که باید باش پرواز کنین و باز هم کلی دوره و جلسه و پرواز شبیه‌سازی شده براتون میذارن تا اینکه بالاخره تشریف میبرین به فضا. بعداز پرواز هم یه سری آزمایشهای پزشکی و مذاکرات چند روزه رو در پیش دارین که اصطلاحاً بهشون میگن Debriefings (اگه یکی معنیشو بهم بگه ممنون میشم). هر فضانورد دست‌کم تا 5 سال بعد از انتخاب شدنش در ناسا باقی میمونه. فضانوردا به عنوان کارمندای رسمی غیرنظامی استخدام میشن و گرید یا درجه GS-11 تا GS-14 دارن (بر حسب میزان سابقه). معمولاً میزان مرخصی زیاد و بیمه عمر و بیمه پزشکی هم دارن و از مزایای بازنشستگی استفاده میکنن. خوب این بود روش فضانورد شدن. همونطور که میبینین باید آموزشهای زیادی رو بگذرونین و سخت تلاش کنین و از استقامت زیادی هم برخوردار باشین تا یه فضانورد واقعی بشین. آیا هنوز هم دلتون میخواد فضانورد بشین؟ منبع : http://dropout.dreamhosters.com

بارش های شهابی و رصد آن

راهنمای شناخت و رصد بارش‌های شهابی

بارشهای شهاب چگونه رخ می‌دهند. شهابها و شهاب‌باران‌ها را چه هنگام از سال، کجا و چگونه مشاهده کنیم. در این مقاله جامع به چنین پرسشهایی درباره این پدیده تماشایی طبیعت پاسخ داده می‌شود.

محمد نیلفروشان

 تا کنون نام بارش های شهابی، یا شهاب بارها به گوشتان رسیده است؛ لازم نیست سر و کار زیادی با پدیده های آسمان شب یا سابقه ای طولانی در این زمینه داشته باشید. اکثر انسان هایی که در این جهان زندگی کرده و می کنند حداقل برای یکبار هم که شده چنین پدیده ای را رصد کرده اند. رصد بارش های شهابی نیاز به هیچگونه ابزار خاصی ندارد و شاید همین عامل، مهمترین علت شناخته شده بودن آن در بین عموم مردم باشد.

در منظومة شمسی ما، انواع و اقسام رویدادهای نجومی از گونة پدیده های تناوبی، از قبیل حرکت سیارات مختلف در زمینة آسمان، مقارنه های میان اجرام گوناگون، گرفت های خورشید و ماه و ظهور دنباله دارهای با مدارهای دوره ای؛ و یا پدیده هایی غیر تناوبی که اغلب به ندرت رخ می دهند، مانند برخوردها یا عبورهای نزدیک سیارکی و دنباله دارهای غیر دوره ای اتفاق می افتد؛ اما هیچکدام از آنها از لحاظ سرعت رخ دادن و کوتاه مدت بودنِ زمان رصدِ مجزا، به پای بارش های شهابی نمی رسند.

بارش های شهابی زمانی اتفاق می افتند که زمین در گردش مداری خود بدور خورشید، از میان توده ای از ذرات بجا مانده از عبور دنباله دارها بگذرد. از زمانی که برای نخستین بار اِدموند هالی با تحلیل و بررسی داده های رصدی گذشتگان خود، پی به دوره ای و تناوبی بودن دنباله دارها برد؛ تا کنون که تعداد زیادی از این اجرام کوچک و سرگردان رصد و ثبت شده اند؛ به طور پیوسته در یکی دو زمان خاص از سال خبرهایی از بارش های شهابی پرشمار شنیده می شود. منشأ برخی از آنها که روند ثبتشان حتی در پاره ای از آثار بجا مانده از پیشینیان نیز به چشم می خورد، جایی فراسوی مدار پلوتو، و بسیار دورتر از تمامی کراتی است که تا کنون در منظومة شمسی خود رصد کرده ایم.

در هستة اصلی دنباله دارهایی که از مناطق بیرونی منظومة شمسی به خورشید نزدیک می شوند، درصد زیادی از جرم نخستین را بلورهای یخ بخود اختصاص داده اند؛ اما آب تنها بخشی از این یخ را ایجاد کرده و باقی جرم آنها در آن دماهای پایینِ نواحی خارجی، از مواد آلی مثل مِتان و اِتان تشکیل شده است. حال زمانی که این مواد جامد با سرعت نسبتاً زیاد در مسیر خود به خورشید نزدیک می شوند، به علت گرمای خورشید و همچنین فشار ناشی از فوران های جرمی و پرانرژی خورشید، پیوند مواد لایه های سطحی سست و ناپایدار خواهد شد؛ و هسته ها مواد بیرونی تر خود را با تبدیل حالت فیزیکی، آن هم از نوع تصعید از دست داده و در هر بار گردش بدور خورشید، بخشی از جرمشان بدین طریق کاسته خواهد شد. دُم اصلی دنباله دارها حاصل از جدا شدن همین مواد تبخیر شده از سطح هستة دنباله دار است. اما در اکثر دنباله‌دارهای درخشان‌تر دو دُم مجزا را می توان از هم تفکیک کرد.

همین ذرات برجای مانده از هستة دنباله دارها هستند که بعدها در جو زمین می سوزند و ردی از خود باقی می گذارند، تا هر یک به نوبه خود زیبایی های یک پدیده گذرا و یا بهتر بگوییم گذرا ترین پدیده در بین رخدادهای آسمان شب را در خاطراتمان ثبت کنند. اندازه این مواد در اغلب موارد در حد سانتیمتر است و به ندرت به اندازة چند ده سانتیمتر می رسند؛ اما هر چقدر اندازة آنها بزرگتر باشد، احتمال برخوردشان با سطح زمین نیز بیشتر می شود و در این صورت به چنین اجرامی شهاب سنگ گفته می شود.

از بین دو دسته دنباله‌دارهای کوتاه دوره و بلند دوره، فقط دنباله دارهای کوتاه دوره که به خورشید نزدیکترند می توانند منشأ مناسبی برای بارش های شهابی باشند؛ زیرا به طور پی در پی با حرکت در مدار و عبور از کنار خورشید، می توانند ذرات درون مدارشان را تجدید کنند.
مدار برخی از این دنباله‌دارها به گونه ای است که صفحة مداری زمین بدور خورشید را درست در طول مدار قطع می کنند و این بدان معنی است که زمین در طول یک سال می تواند حداقل یکبار مدار این دنباله دارها را قطع کند که فاصلة هر برخورد با برخورد بعدی تقریباً ۳۶۵ روز می شود. در این زمان خاص، سیارة زمین از درون ذرات باقیمانده در مدار آن دنباله دار عبور خواهد کرد و گاهی نیز، در شرایطی کاملاً خاص، امکان دارد مدار یک دنباله دار، هم در مسیر رفت و هم در مسیر برگشت بدور خورشید، با مدار زمین بدور خورشید برخورد داشته باشد که در این صورت، در دو زمان مختلف و تقریباً به فاصله ۶ ماه از یکدیگر، دو بارش شهابی با یک منشأ خاص اتفاق می افتد.

با عبور زمین از درون این توده ها، ذراتی که با جو زمین برخورد می کنند، بر اثر برخورد با مولکول های لایه های فوقانی جو زمین و مقاومت نیروی اصطکاک در برابر این حرکت، گرم شده و می سوزند و در مسیر خود به سمت سطح زمین، مولکول های جو زمین را نیز یونیزه می کنند. این مولکول ها پس از برانگیخته و باردار شدن، از خود نور ساطع کرده و در رنگ های گوناگونی می درخشند. این همان نوری است که در زمان مشاهدة شهاب ها، چشم ها را خیره می کند. رنگ های مختلف نیز به علت درخشش مولکول ها و اتمهای عناصر مختلف است که هر یک، به رنگ خاصی از خود نور گسیل می کنند. برای مثال نورهای سبز و آبی به ترتیب مربوط به مولکول های اکسیژن و نیتروژن جو زمین، و نور زرد نیز حاصل از یونیزه شدن اتمهای سدیم در خرده سنگ ها است.

اما اکثر این اتفاقات در ارتفاعی حدود ۸۰ تا ۱۲۰ کیلومتر بالاتر از سطح زمین می افتد و در این بین، بسیاری از این ذرات در همان ناحیه به طور کامل سوخته و ناپدید می شوند. در برخی اوقات نیز، سنگ های بزرگتری به طور اتفاقی با جو برخورد کرده و نوری خیره کننده از خود بر جای می گذارند که تا ثانیه ها و یا حتی دقیقه ها رد دود حاصل از سوختن آنها بصورت نوار سفید رنگی دیده می شود؛ و در نهایت پس از مدتی با جابجا

شدن آرام لایه های جوی، از فُرم راست خود خارج شده و به نوار دودی در هم ریخته و پیچیده تبدیل خواهد شد. به اینگونه درخش ها که بسیار زیبا، جذاب و خاطره انگیز، و از لحاظ روشنایی پرنورتر از سیارة زهره در آسمان هستند، در اصطلاح نجومی "آذرگوی" یا گوی آتشین گفته می شود که معادل انگلیسی آن Fireball است. گاهی درخشش این آذرگوی ها بحدی می رسد که می توانید سایه خود را که روی زمین، و پشت سرتان افتاده، مشاهده کنید.

ذرات بجا ماندة حاصل از جدا شدن مواد از هستة دنباله دارها، که به حرکت خود در همان مدار قبلی اما با سرعت کمتری نسبت به خود هسته ـ بعلت پس زده شدن در هنگام جدایی ـ ادامه می دهند، بصورت کاملاً موازی با یکدیگر حرکت می کنند و در زمان برخورد با جو زمین نیز این حالت را حفظ می نمایند. این حالت درست مانند برخورد قطرات باران به شیشه های کناری اتومبیلی در حال حرکت است که ردهای باریک و موازی ایجاد می کنند. اما از آنجا که فاصلة محل برخورد آنها در جو تا ناظران زمینی در حدود یکصد کیلومتر است، اثر پِرسپِکتیو اتفاق افتاده و بنظر می رسد که تمامی آنها از یک ناحیة کوچک و خاص سرچشمه می گیرند. این درست همان پدیده ای است که در خطوط راه آهن باعث رسیدن دو طرف ریل قطار به هم می شود و انگار این دو خط موازی، در فاصله ای دور با همدیگر برخورد می کنند. به این ناحیه که از دید ناظر، تمامی شهاب ها از آنجا وارد جو زمین می شوند؛ "کانون بارش" گفته می شود که اغلب، یک نقطة کاملاً معین نیست.

در ادامه، بسته به اینکه این کانون در کجای آسمان، در کدام صورت فلکی و در چه مختصاتی واقع شده باشد، می توان بارش های شهابی را نام گذاری کرد. برای مثال، در تصویر زیر می توانید شهاب های معروف ترین بارش شهابی تاریخ را که بارش اسدی است؛ مشاهده کنید. کانون بارش در این عکس در سمت چپ تصویر واقع شده و تمامی حدود ۶۰ شهاب ثبت شده در تصویر را، اگر در سمت مخالف رد روشنشان ادامه دهید به یک نقطة مشترک می رسید که همان کانون بارش است.

در حقیقت نام یک بارش از روی موقعیت کانون آن گرفته می شود. برای نمونه کانون بارش اسدی در صورت فلکی اسد و کانون بارش جباری در صورت فلکی جبار واقع شده است. حتی گاهی صورت های فلکی شهرت خود را مدیون بارشهای شهابی خود هستند، مثل بارش شهابی رُبعی که در اواسط دیماه هر سال اتفاق می افتد. این شهاب ها ممکن است سرتاسر آسمان را بپیمایند، اما اگر ادامة مسیر آنها را در جهت مخالف حرکتشان ادامه دهید، در اکثر موارد به کانون می رسید که به شما نشان خواهد داد شهاب دیده شده مربوط به کدام بارش است. البته همواره باید به شرایط زمانی هم توجه داشته باشید؛ زیرا زمین در عبور از هر تودة خاص، در مدت زمان معینی از سال می تواند آن بارش شهابی را به نمایش گذارد. همچنین تقریباً کانون تمامی بارش های شهابی در هنگام اوج آن بارش در ساعات بامدادی طلوع می کند و از افق شرقی سر بر می آورد؛ زیرا زمین در حرکت خود بدور خورشید، از غرب به شرق حرکت می کند و به همین خاطر در جهت صورت های فلکی بامدادی با توده های بارش برخورد می نماید.

برای پی بردن به نوع شهابی که دیده اید نیاز به لیست کاملی از کلیه بارش های شهابی سال دارید. در طول یک شب عادی، شاید بتوان چند شهاب پراکنده را دید اما در شب هایی خاص از سال، تعداد آنها بصورت محسوسی بالاتر می رود و این امر زمانی اتفاق می افتد که زمین در مدار خود، حداکثر از فاصلة ۱۲ میلیون کیلومتری یکی از این توده سنگ ها بگذرد. در مجموع بارش شهابی به پدیده ای اطلاق می شود که در طول یک ساعت، بتوان حداقل دو شهاب از آن بارش را با کانون یکسان در آسمان رصد کرد. در این صورت، بارش مذکور را در لیست بارش های سالانه ثبت می کنند.

نمونه ای از کامل ترین فهرست موجود، که شامل ۴۰ بارش شهابی شناخته شدة سالانه است، را در انتهای این مقاله ملاحظه می کنید که اطلاعات مختلف هر بارش در ۱۰ ستون جداگانه آورده شده است و در زیر مختصری درباره هر یک توضیح داده می شود:

- در ستون های ابتدایی، نام کامل هر بارش را مشاهده می کنید که شامل نام کامل لاتین ـ برگرفته از صورت فلکی مکان کانون ـ و نام معادل فارسی آن است. در نام گذاری بارش ها گاهی اتفاق می افتد که دو کانون از دو بارش گوناگون، در دو زمان مجزا، در یک صورت فلکی می افتد. در این حالت، به سراغ ستاره ها می روند و به ابتدای نام آن صورت فلکی، نماد نزدیک ترین ستاره به محل دقیق کانون را نیز اضافه می کنند. برای مثال، دو بارش اِتا ـ دَلوی و دِلتا ـ دَلوی شامل کانون هایی در صورت فلکی دَلو هستند؛ با این تفاوت که کانون یکی از آنها به چهارمین ستارة پرنور، و دیگری به هفتمین ستارة پرنور این صورت فلکی نزدیک است که بر طبق نامگذاری ستارگان به ترتیب نورانیت آنها، و متناظر با ترتیب حروف یونانی، به ترتیب دِلتا و اِتا نام گرفته اند. گاهی نیز نام ماهی را که بارش در آن اتفاق می افتد در ابتدای نام صورت فلکی می آورند. از آنجا که نام کامل این بارش ها طولانی می شود، برای اختصار برای هر یک، نامی اختصاری و سه حرفی را نیز در نظر می گیرند.

- در ادامة این جدول، بازة فعالیت هر یک از بارش ها نوشته شده، که برحسب عرض تودة برخوردی ذرات و راستای برخورد مدار زمین با مدار دنباله دارها، می تواند از چند روز تا حداکثر یکی دو ماه زمان ببرد. سپس در ستون بعدی زمان اوج این فعالیت ها دیده می شود که لزوماً نباید درست در میانة بازه فعالیت قرار گرفته باشد؛ بلکه می تواند برحسب شرایط، به یکی از دو سر بازة فعالیت نزدیکتر شود. تمامی این تاریخ ها، از این جهت به زمان های میلادی نوشته شده است که در تقابل با نمودار تقویم بارش های شهابی، که بصورت تصویری در پایان این متن به نمایش در آمده است، راحت تر بتوانید از داده ها استفاده کنید. در آینده طریقة استفاده از این نمودار را به تفصیل توضیح خواهم داد.

- پس از آن، زمان اوج بارش برحسب طول خورشیدی دیده می شود که می تواند بین صفر تا ۳۶۰ درجه تغییر کند. خورشید در طول یک سال در آسمان ناظران زمینی، به طور ظاهری در پس زمینة ستارگان آسمان که ثابت در نظر گرفته می شوند، یکدور کامل می زند و پس از یک سال شمسی در همان مکان ابتدایی قرار می گیرد. در طول این دور کاملِ ۳۶۰ درجه ای، خورشید در هر زمان خاص از سال، در زاویة معینی نسبت به مکان قرار گیریش در زمان تحویل سال واقع می شود، که مقدار آن می تواند نشان دهندة زمان گذشته از آغاز سال باشد. در زمان آغاز سال شمسی، خورشید از نصف النهار خاصی در آسمان می گذرد که مبدأ طول خورشیدی و بُعد سماوی است. در بارش های شهابی نیز از همین مقیاس برای نشان دادن زمان استفاده می شود، و به آن زاویه که به طور مداوم با گردش زمین بدور خورشید و جابجا شدن ظاهری خورشید در آسمان ما زمینیان تغییر می کند، در اصطلاح طول خورشیدی Solar Longitude گفته می شود. البته لازم بذکر است که زمان های ارائه شده در این جدول برای زمان اوج هر بارش، به علت تأثیر گرانش سیارات بزرگ روی مدار دنباله دارها، به طور سالانه کمی دستخوش تغییر می شوند و در حالت کلی ثابت نیستند. برای دسترسی به پیش بینی رصدگرانی که در این زمینه فعالیت های جدی می کنند، باید هر سال به مراجع معتبری مانند پایگاه اینترنتی www.imo.com مراجعه کنید که اطلاعات کاملی در مورد بارش های سالانه و چگونگی رصد این پدیده دارد. در این پایگاه، در بخشی جداگانه می توانید تقویم بارش های هر سال را با زمان های دقیق پیش بینی شده برای اوج هر بارش مشاهده کنید. جدول آخر این متن نیز برگرفته از اطلاعات و تقویم های بارشی این سایت، بین سالهای ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۷ میلادی است، و برخی از داده های گذشته، با رصد های پیگیر این گروه فعال جهانی در طی سالهای اخیر تصحیح و بِروز شده است.

- در ستون های بعدی، می توانید مختصات کانون هر بارش را در زمان بیشترین فعالیت ملاحظه کنید؛ که برحسب سیستم درجه بندی کرة سماوی، یعنی مختصات بُعد و مِیل آورده شده است. از آنجا که بازة فعالیت تمامی بارش های شهابی مدت زمان زیادی به طول می انجامد، نقطه کانون هر بارش در زمینة آسمان در روزهای مختلف ثابت نخواهد ماند؛ زیرا در طول این زمان، زمین در مدارش بدور خورشید چند درجه ای جابجا می شود و جهت و مکان برخورد آن با تودة باقیمانده از دنباله دارها نیز در آسمان به میزان چند درجه حرکت می کند. در تصویر روبرو می توانید چگونگی حرکت کانون بارش شهابی اسدی را در زمینه آسمان در مدت زمان ۵ روزة فعالیت آن ـ بین ۱۵ تا ۲۰ ماه نوامبر ـ ببینید.
- در ستون بعد می توانید سرعت برخورد ذرات هر یک از این بارش ها را با جو زمین ببینید، که بین ۱۸ تا ۷۱ کیلومتر در ثانیه متغیر است. این تفاوت به علت راستای حرکت سنگ ها درون مدار خود، و جهت برخورد زمین با هر یک از این توده هاست که در حالات گوناگون می تواند سرعت های مختلف را رقم بزند. سرعت زمین در گردش بدور خورشید در حالت متوسط حدود ۳۰ کیلومتر در ثانیه است؛ از طرف دیگر سرعت ذرات بجامانده از دنباله دارها نیز در اطراف مدار زمین، در حدود ۴۲ کیلومتر در ثانیه است. در نتیجه سرعت این ذرات در هنگام برخورد با زمین از لحاظ تئوری می تواند بین ۱۲ کیلومتر در ثانیه ـ در حالت برخورد هم جهت ـ تا ۷۲ کیلومتر در ثانیه ـ در زمان برخورد سر به سر ـ تغییر کند.

- سر انجام در آخرین ستون نیز می توانید تعداد شهاب های دیده شده در یک ساعت، در بهترین شرایط رصدی را مشاهده کنید که به سرعت ساعتی سمت الرأسی یا Zenithal Hourly Rate)  ZHR) معروف است. این عدد در سالهای مختلف کاملاً متغیر است؛ به طوری که در سال های پس از عبور مجدد دنباله دار مولد بارش، به بیشترین مقدار خود می رسد. در چنین سال هایی ذرات درون مدار دنباله دار تجدید شده، و چگالی آنها به طور متوسط پس از چند ده سال چند برابر خواهد شد. با عبور از این چند سال و فاصله گرفتن از زمان عبور مجدد دنباله دار، تعداد شهاب های دیده شده در هر سال به تدریج کاهش یافته و درست در سال های قبل از عبور بعدی، به کمترین میزان خود می رسد. برای مثال دورة تناوب دنباله دار تِمپِل تاتِل Temple Tuttle که منشأ ذرات بارش شهابی اسدی ـ بارشی که پیش از این نیز با اطلاعات آن آشنا شدید ـ می باشد، ۳۳ سال است؛ که آخرین گذر آن از کنار خورشید و زمین در سال ۱۹۹۸ میلادی اتفاق افتاد. حجم عظیمی از ذرات پخش شده توسط این دنباله دار در سال بعد، یعنی سال ۱۹۹۹ میلادی در برخورد با زمین یکی از زیباترین پدیده های نجومی، در خاطرات انسان های عصر حاضر را رقم زد. داده های تحلیل شدة رصدی حاکی از این بود که در زمان اوج بارش، در هر ساعت تا ۴۰۰۰ شهاب دیده می شده است. اما با گذشت ۵ سال از عبور این دنباله دار، در بارش سال ۲۰۰۴ میلادی این تعداد تا ۲۰۰ شهاب در ساعت پایین آمده بود؛ و در بارش سال ۲۰۰۶ نیز مقدار ZHR به میزان عادی زیر ۱۰۰ شهاب در ساعت رسید.

در حقیقت در سال های ابتداییِ پس از جدیدترین عبور، تعداد شهاب های مشاهده شده با جهشی فوق العاده چشمگیر افزایش پیدا کرده؛ اما در سال های بعد بصورت نزولی کاهش می یابد. در نهایت نیز با گذشت چندین سال، تعداد شهاب ها به میزان عادی خود می رسد و از آن پس تا عبور بعدی، در همان مقدار کم خود باقی خواهد ماند. بهترین نمونه از این مدل بارش ها، همان بارش شهابی اسدی است که با دورة نسبتاً کوتاه ۳۳ ساله، رصدگرانِ مشتاق را چشم انتظار خود نگاه می دارد. شما هم می توانید تا سال ۲۰۳۲ میلادی که عبور بعدی این دنباله دار اتفاق می افتد منتظر باشید... .

رصد بارش

برای اکثر رصدگران بارشهای شهابی، رصد شهاب های زیبا و پرنور به نوبة خود به اندازه ای، دلپذیر، جذاب و خاطره انگیز است که نیازی به ثبت ویژگی های آنها احساس نمی شود؛ اما بد نیست بدانید که هیچ دو بارشی در زمان های مختلف ـ حتی بارش های هم خانواده و با منشأهای یکسان ـ کاملاً یکسان و شبیه یکدیگر نیستند. در حقیقت اگر ثبت پیگیر و دقیق پارامترهای گوناگون بارش های شهابی خاص نبود، افراد محقق در این زمینه هرگز نمی توانستند زمان اوج فعالیت بارش های آینده را با دقت امروزی، یعنی با دقت زمانی کمتر از یک ساعت، به درستی پیش بینی کنند. پیش بینی درست این زمان علاوه بر تأیید نظریات حاکم، می تواند ما را با اتفاقات دوردست های منظومة شمسی خود بیشتر آشنا کند. برای نمونه اگر در یک سال سیارات بزرگ و پر جرمی مانند مشتری و زحل از کنار مدار دنباله داری خاص عبور کرده باشند، می توانند بسته به فاصله، مدار آنها را منحرف کرده و یا به تأخیر اندازند، و یا سبب جلو افتادن زمان اوج آن بارش شوند؛ که در این بین رصد های دقیق علاقه مندان، بهترین روش در پی بردن به این دانسته ها است. از طرف دیگر بارش های چند سال متوالی از یک نوع، می تواند کاملاً با یکدیگر متفاوت باشد که علت آن عبور زمین از توده های بجا مانده از دنباله دار، در عبورهای مختلف در سالهای متفاوت از کنار خورشید است. برای مثال، بارش شهابی اسدی سالهای ۱۹۹۸ و ۱۹۹۹ میلادی، که حاصل برخورد زمین با تودة بجا مانده در سال ۱۹۹۸ بود؛ شامل تعداد زیادی شهاب و آذرگوی های پر فروغ و درخشان بود. بعید می دانم شخصی که حتی یکی از آنها را در آن سال ها دیده باشد، در طول زندگیش آن لحظات را از یاد ببرد. اما شهاب های سال گذشته این بارش، که از عبور سال ۱۹۳۲ میلادی باقی مانده بودند، کوچکتر و کم تراکم تر نشان دادند. در نتیجه، با استناد به این داده ها می توان از تراکم و چگالی ذرات باقیمانده در سال های مختلف، اطلاعات ارزشمندی استخراج کرد.

عکس: بابک امین‌تفرشی

بنابراین مهمترین و ارزشمندترین فعالیت در یک بارش شهابی در کنار رصد زیبایی های آن، ثبت و تحلیل دقیق جوانب و اطلاعات رصدی است که در صورت معتبر بودن و گزارش شدن به محافل علمی جهانی، می تواند راهگشای محققان در این زمینه واقع گردد. یکی از معتبرترین و پر مخاطب ترین مراکز ثبت داده، سازمان بین المللی شهاب یا International Meteor Organization است که آدرس اینترنتی آن پیشتر برای شما نوشته شده بود. در آدرس این سازمان، هر ساله پیش بینی دقیقی از بارش های سال آینده آورده شده و نتیجة تحلیل بارشهای پرشمار گذشته نیز در دسترس است. غیر از این موارد، با حجم انبوهی از فعالیت های مؤثر در این زمینه آشنا شده و می توانید نتایج رصدی خود را نیز با پر کردن فُرم های مخصوصی، برای گردانندگان این مرکز ارسال کنید که در صورت تأیید، در تحلیل ها و نتایج رصدی آنها مورد استفاده قرار خواهد گرفت. علاوه بر آن، به خبرهای کنگرة سالانه شهاب شناسان که هر ساله در حوالی ماه نوامبر در یکی از کشورهای عضو این سازمان برگزار می شود، دسترسی داشته و می توانید از بخش هایی از مقالات چاپ شده در مجلات ماهانة این سازمان دیدن نمایید.

بارش های شهابی را با شیوه های رصدی گوناگون مانند رصد مرئی، رصدهای رادیویی و تصویر برداری ویدیویی و همراه با تلسکوپ می توان مورد بحث و بررسی قرار داد؛ که در مجموع بارش های شهابی بررسی شده را تا کنون به بیش از ۵۰ مورد رسانده است.
اما ببینیم چگونه می توانیم از داده های حاصل از رصدهای خود، اینگونه اطلاعات مفید را استخراج کنیم. عبور شهاب ها پدیده ای فوق العاده سریع و در عین حال غیر قابل پیش بینی است؛ بنابراین با از دست دادن حتی یک لحظه در یک بارش شهابی، شاید از دیدن زیباترین شهاب آن بارش محروم شوید. در نتیجه تا می توانید باید از کارهای اضافه در زمان ثبت بارش بپرهیزید و اگر می توانید برای ثبت مشخصات شهاب ها از فردی دیگر و یا یک ضبط صوت کمک بگیرید. برای اینکار، ابتدا باید در جدولی اطلاعات لازم را دسته بندی کنیم تا در زمان ثبت آنها، راحت تر بتوانیم به اصل مطلب بپردازیم. این جدول می تواند مشخصات زیر را شامل شود :

زمان عبور : شاید مهمترین پارامتر قابل ثبت باشد که با دقت کافی و دقیق بودن ساعت مورد استفاده، می توان در حد یک تا دو ثانیه خطا آنرا ثبت نمود.

جهت حرکت و منطقة عبور : با ثبت دقیق جهت حرکت و منطقة عبور هر شهاب از یک بارش خاص، می توان در زمان نتیجه گیری، در مورد تراکم شهاب ها در بخش معینی از آسمان بخوبی اظهار نظر کرد.

منطقة کانون: تشخیص اینکه آیا شهاب مشاهده شده در زمرة شهاب های بارش مد نظر بوده است یا نه، با ادامه دادن عکس مسیر شهاب ها ممکن می شود که مشخص می کند شهاب دیده شده عضو کدامیک از بارش های ممکن در هر زمان از سال است.

طول رد: به طول مسیری گفته می شود که شهاب قبل از خاموش شدن در آسمان طی می کند و برحسب درجه بیان می شود. برای پی بردن به طول رد می توانید از قیاس های ستاره ای استفاده کنید و اندازة مسیر شهاب ها را با اختلاف زاویة میان ستارگان بسنجید.

مدت دوام رد: در این مورد شما باید مدت زمانی که شهاب در جو زمین روشن بوده را ثبت کنید که در اغلب موارد، تنها کسری از ثانیه است و در این شرایط ثبت دقیق آن بسیار مشکل است. بنابراین این پارامتر تنها برای شهاب های کم سرعت از ارزش علمی برخوردار است. در شهاب باران های پر سرعت، از نوعی وسیلة دقیق استفاده می شود که در آن با روش منقطع کردن مسیر شهاب بر روی فیلم عکاسی، و شمارش تعداد خط ها می توان مدت دقیق دوام رد شهاب را بدست آورد.

مدت دوام دود: اگر شهاب عبوری از سرعت کافی و اندازه ای مناسب برخوردار باشد، درست پس از خاموش شدن می توانید دود حاصله از سوختن آنرا، در تمام یا حداقل در بخشی از مسیر آن ببینید که از لحاظ زمانی بین چند ثانیه تا چند دقیقه، تا زمان ناپدید شدن می تواند باقی بماند.

رنگ: در زمان عبور، اولین مشخصه ای از شهاب که جلب نظر می کند، رنگ آن است و می تواند بسته به جنس سنگ و یا عناصر یونیزه شده در جو زمین به رنگ های سفید، آبی، زرد، سبز و یا قرمز باشد.

قدر: نورانیت شهاب ها نیز درست مانند ستارگان با مقیاس قدر تعریف می شود و هر چقدر پرنورتر باشد قدر آن عددی کوچکتر و حتی منفی، و برای آذرگوی ها ۴- و یا کمتر است. البته شهاب های نزدیک افق بر اثر آلودگی های جوی یا غلظت بیشتر جو در این راستاها، کمنورتر از آنچه که هستند دیده می شوند و باید تصحیح شوند. بدین منظور در ارتفاع حدود ۳۰ درجه، یک قدر، و پایین تر از ۲۰ درجه تا لب افق بسته به پاکی افق ها، بین ۲ تا ۳ قدر، باید از قدر ظاهری شهاب دیده شده کاسته شود.

برای ثبت دقیق یک شهاب باران، نیاز به در نظر گرفتن پارامترهای گوناگونی است. در اغلب بارش های کم شمار و بارشهایی که ZHR آنها حداکثر به ۲۰ تا ۳۰ شهاب در ساعت می رسد، فرصت برای رصدگر به طور کامل فراهم است تا او بتواند تمامی مشخصات شهاب ها را ثبت کند و نمودارهای گوناگونی از این اطلاعات استخراج نماید. برخی از این نمودارها عبارتند از : نمودار ستونی رنگ شهاب ها که می تواند در بازه های زمانی جداگانه رسم شود، نمودار دایره ای پراکندگی شهاب ها، که در زوایای مختلف و طبق درجه بندی سمت روی افق مدرج می شود و شعاع هر قطاع نمایش دهندة تعداد شهاب ها در آن راستا است؛ و دیگر نمودارهای ستونی مانند فراوانی شهاب ها در صور فلکی گوناگون، یا نمودار قدر و دیگر پارامترها مانند طول، مدت دوام، اثر دود و یا میزان ابری بودن آسمان.

اما در جریان ثبت داده ها، گاهی اوقات پیش می آید که دیگر رصدگر و حتی رصدگران تشکیل دهندة گروه نیز ـ که کل آسمان را میان خود به چند بخش بدون اشتراک تقسیم می کنند ـ قادر به ثبت تمام جزئیات رصد نیستند حتی با داشتن ضبط صوت و وجود فردی که کارش فقط ثبت اطلاعات باشد. در این شرایط، باید برخی از جزئیات را فدای کلیات بارش کرد و مستقیم به سراغ نمودار اصلی ZHR برحسب زمان رفت. برای اینکار باید در طول بازه های رصدی مستمر یا گسسته، که بسته به میزان پیش بینی شدة ZHR می تواند بین ۵ تا ۳۰ دقیقه تغییر کند، تنها برخی از پارامترهای لازم برای محاسبة ZHR را یادداشت کنید. در بارش هایی مانند برساوشی و جوزایی با تعداد شهاب های بیشتر از ۱۰۰ شهاب در هر ساعت، بهتر است بازه های زمانی تا ۱۰ دقیقه یا در شرایط بحرانی تا ۵ دقیقه کاهش یابند. اما برای بارش های کم شمارتر با تعداد شهاب های کمتر از ۵۰ تا۶۰ شهاب در هر ساعت، این بازه ها بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه اختیار می شوند. در طرف مقابل، برای مثال در سال هایی که بارش شهابی اسدی به اوج خود می رسد، حداکثر زمان یک بازه باید ۵ دقیقه باشد و البته در زمان های نزدیک به اوج شاید عاقلانه ترین کار دست کشیدن از ثبت پیوسته و تنها لذت بردن از این پدیدة زیبا، جذاب و نادر باشد.

در پایان کار خود نیز می توانید اطلاعات خود را علاوه بر ارسال به مراکزی مانند ماهنامه نجوم به مراکز تخصصی بین‌المللی در لین زمینه، از جمله پایگاه سازمان بین المللی شهاب به نشانی پست الکترونیک [e-mail] ارسال کنید.

سرانجام توجه رصدگران را به ۱۰ نکتة نهایی، که در رصد و ثبت بارش های شهابی مفید واقع می شوند، جلب می کنم:

عکس: بابک امین‌تفرشی

- بهترین مکان ها برای رصد و ثبت بارش های شهابی، دشت ها یا نواحی تاریک کویری با افق های کاملاً باز و پاک و دارای آسمان شفاف هستند؛ که در ایران برخی از کاروانسراها مانند کاروانسرای سنگی قصر بهرام در پارک ملی کویر و یا کاروانسرای مرنجاب در کویر مرکزی از این حیث بسیار مناسب اند. بهترین شب ها برای رصد نیز شب هایی است که ماه در آسمان نباشد یا هلال باریکی داشته باشد. اما از آنجا که اوج بارش ها در زمان خاصی اتفاق می افتد، در برخی اوقات مجبور هستید در شب های روشن با نور ماه رصد کنید که در این صورت باید برحسب ارتفاع ماه از افق، هر از چند گاهی حدّ قدر آسمان را بسنجید. همچنین، همواره در ساعات بامدادی که نسیم خنک سحری و بادهای سرد شروع به وزیدن می کنند، باید مجدداً تاریکی آسمان خود را بسنجید.

- برای ثبت های بلند مدت، حتماً لباس گرم و بلند برای جلوگیری از سرمای هوا و حشرات گزنده، زیرانداز، دفترچة یادداشت، چراغ قوة تاریک، ساعت و ترجیحاً مداد پررنگ همراه داشته باشید؛ زیرا اغلب خودکارها و روان نویس ها در سرمای زیاد خشک شده و بریده بریده می نویسند. بارها برای من اتفاق افتاده که پس از طلوع خورشید، بجای اثر خودکار روی کاغذ، تنها از روی فرو رفتگی های کاغذ مجبور به خواندن اطلاعات ثبت شده شده ام.

- شهاب ها بسته به سرعتشان و میزان نزدیکی به مرکز تودة برخوردی به جو زمین، در فواصل مختلفی از کانون بارش دیده می شوند؛ اما بیشتر آنها در نواری بین ۳۰ تا ۴۰ درجه ای محدودة کانون بارش می درخشند. بنابراین هرگز تنها به کانون بارش خیره نشوید و نواحی دورتر را مرکز میدان دید خود قرار دهید. البته حواستان به کانون نیز باشد زیرا بخصوص در بارش های پر شمار، گاهی شهاب ها درست به سمت شما می آیند که در این حالت مانند نقطه ای در کانون بارش می درخشند.

- در رصدهای گروهی که عمدتاً با هدف رسیدن به نمودار ZHR صورت می گیرد، اهمال و خواب آلودگی حتی یکی از رصد گران نیز کار دست کل گروه می دهد و می تواند در نمودار نهایی حفره و یا قله ای فاحش در همان بازه ایجاد کند که ارزش علمی کل رصد را زیر سؤال می برد. بنابراین قبل از رصد جدی حتماً استراحت کافی داشته باشید.

- اگر برای فهمیدن کانونی بودن یک شهاب دچار مشکل شدید و یا کانون اصلی با کانون دیگر بارش ها در راستای عکس حرکت شهابی قرار گرفت، از سرعت آن شهاب کمک بگیرید و سرعت آنرا با سرعت سایر شهاب های آن بارش مقایسه کنید که در اغلب اوقات راهگشای شماست. اگر شهاب ها سرعت یکسانی داشته باشند، شهاب مورد نظر را می توان عضوی از بارش مورد بررسی دانست.

- در بارش های با تعداد زیاد و یا در زمان اوج بارش های معمولی، گاه اتفاق می افتد که دو شهاب، همزمان، اما در راستاهای مختلف ظهور می کنند که صحنه ای زیبا و به یاد ماندنی می سازند و برای شناسایی جای دقیق کانون بسیار مناسب اند.

- همواره اگر قصد شمردن شهاب ها، تا آخرین ساعات بامداد را دارید، تا میانة زمان اذان صبح و طلوع خورشید به کارتان ادامه دهید؛ زیرا شهاب

های پرنور و آذرگوی ها، حتی در روشنایی سپیده دم نیز قابل مشاهده اند. البته باید در محاسبات خود حدّ قدر آسمان را به سرعت کاهش دهید.

- با بالا آمدن صورت فلکی مکان کانون بارش از افق شرقی و افزایش ارتفاع آن در ساعات بامدادی، حواستان به منطقة زیر کانون باشد؛ زیرا اغلب شهاب های آن منطقه در نزدیکی افق رنگ می بازند و شمرده نمی شوند.

- در صورت ابری شدن کامل آسمان، این شرایط را در فرمول محاسباتی خود به دو طریق می توانید وارد کنید. در این صورت یا باید زمان مفید و مؤثر آن بازه را تا لحظة کاملاً ابری شدن آسمان جایگذاری کنید، و یا باید زمان را به طور کامل در نظر بگیرید و پوشیده شدن آسمان را در مقدار میانگین C در طول بازه لحاظ کنید که شیوة دوم پیشنهاد می شود.

- تأثیر گذارترین پارامتر در فرمول محاسبة ZHR، شاخص پراکندگی جمعیت است. بنابراین در محاسبه و یا جایگذاری آن نهایت دقت لازم را بکار بندید.

در پایان، امیدوارم بارش هایی زیبا و توفانی در پیش داشته باشید و از بررسی های علمی خود نهایت لذت و استفاده را ببرید. البته مطمئن هستم که لذت یک شب رصدی خوب و پر هیجان، با بارشی پرشمار از شهاب ها در حالی که ساعت ها روی نیم گنبدهای یکی از کاروانسراهای ایران در دل کویر دست نخورده دراز کشیده و شاید از شدت سرما پاهایتان بی حرکت و بی حس شده و برای گرم کردن خود، آنها را مدام به زمین می زنید را هرگز از یاد نخواهید برد؛ در حالی که می توانید با یک شبانه روز صبر و زحمت، و انجام برخی محاسبات و ریز بینی های ساده، این رصد خاطره انگیز را در کنار دوستان فعالتان، ارزش علمی خاصی ببخشید.

دوره مقدماتی

برگزاری دوره مقدماتی نجوم

دوره‌ی مقدماتی آموزش نجوم آماتوری ۲۰ و ۲۱ شهریور ماه در دانشگاه آزاد اسلامی اراک و با همکاری شاخه آماتوری انجمن نجوم ایران برگزار می‌شود.

 

 

این دوره آموزشی ۲۰ و ۲۱ شهریور ماه در دانشگاه آزاد اسلامی اراک و با همکاری شاخه آماتوری انجمن نجوم ایران برگزار میشود . دبیر این دوره آموزشی اسدالله قمری نژاد عضو هیات دبیران شاخه آماتوری انجمن نجوم ایران است که با همکاری مهدی ثامنی از دانشگاه اراک اجرا می‌شود. هزینه شرکت در این دوره ۴۰۰.۰۰۰ ریال ( ۴۰ هزارتومان) و برای اعضا شاخه آماتوری ۳۵۰.۰۰۰ ریال ( ۳۵ هزارتومان) تعیین شده است. جهت دریافت اطلاعات بیشتر با دفتر انجمن نجوم ایران تماس حاصل نمایید. ۰۲۱۸۸۹۸۹۵۵۰

نحوه ثبت نام :

۱. واریز وجه ثبت نام
۲. ثبت نام اینترنتی در سایت شاخه آماتوری انجمن نجوم ایران

همچنین برای ثبت نام می‌توانید هزینه شرکت در دوره را به شماره حساب ۲۳۶۵۵ بانک تجارت شعبه ۱۸۵ انقلاب - فلسطین به نام انجمن نجوم ایران واریز و فیش واریزی را به شماره فکس انجمن فکس یا به آدرس آن پست نمایید.
به علت محدود بودن تعداد شرکت کنندگان در صورت عدم پذیرش وجه واریزی مسترد خواهد شد.

نشانی :‌ تهران، بلوار کشاورز، خیابان وصال شیرازی، خیابان ایتالیا غربی، پلاک ۸۷، ساختمان پزشکان شفا، طبقه پنجم، واحد ۱۳ صندوق پستی :‌ ۳۶۵۱-۱۵۸۷۵

برای اطلاعات بیش تر و ثبت نام به سایت شاخه آماتوری انجمن نجوم ایران مراجعه کنید

 

نزدیک تری ستاره نوترونی کشف شد

کشف نزدیک‌ترین ستاره‌ی نوترونی

دانشمندان نزدیک‌ترین ستاره‌ی نوترونی شناخته شده را کشف کردند. فاصله‌ی این ستاره‌ی نوترونی ازما بین ۲۵۰ تا ۱۰۰۰ سال نوری است و خصوصیات عجیبی دارد که تاکنون مشاهده نشده بود.

ستارگان نوترونی دسته‌ایی از ستارگان هستند که از بقایای یک انفجار ابرنواختری پدید می‌آیند و ستاره شناسان معمولا آن‌ها را در کنار بقایای یک ابرنواختر یا یک ستاره ی همدم می‌یابند. تاکنون تنها ۷ ستاره‌ی نوترونی تک و بدون همدم شناخته شده است.

دانشمندان دانشگاه‌های ایالات متحده و کانادا٬ در بررسی یک منبع پرتوی ایکس که ماهواره‌ی « رزت »(ROSAT) آلمان و ‌آمریکا آن را کشف کرده بود، پس از کمک گرفتن از ماهواره‌ی سویفت ناسا و سپس تلسکوپ چاندرا و در نهایت رصدخانه‌ی جمینی شمالی هاوایی به این نتیجه رسیدند که جرم مورد بررسی یک ستاره‌ی نوترونی است که از صفحه‌ی راه شیری خارج شده است. این ستاره‌ی نوترونی که «کالورا»(Calvera ) نام دارد٬ بین ۲۵۰ تا ۱۰۰۰ سال نوری از ما فاصله دارد.

در این بررسی، بیش از ۱۸۰۰۰ منبع تابش پرتوی ایکس در طول موج‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفت. این ۱۸۰۰۰ منبع را ماهواره‌ی آلمانی-آمریکایی «رزت» در سال‌های دهه ی ۹۰ کشف کرده بود. پس از بررسی در طول موج‌های مختلف مشخص شد که منبعی با نام ۱RXS J۱۴۱۲۵۶.۰+۷۹۲۲۰۴ در طول موج‌های پرتو ایکس درخشش بسیار بیش‌تری از سایر بخش‌های طیف الکترومغناطیس مانند نور مرئی، فرو سرخ و رادیویی دارد.

سپس با کمک گرفتن از ماهواره‌ی سویفت ناسا، اطلاعات بیش‌تری از این منبع ناشناخته به دست آمد و مشخص شد درخشش آن برابر با همان میزانی است که سال‌ها پیش رزت اندازه گیری کرده بود. آنگاه بزرگ‌ترین تلسکوپ زمین را برای بدست آوردن اطلاعات نوری در خدمت گرفتند. اما تلسکوپ ۱/۸ متری جمینی در هاوایی هیچ اثری از منبع مرموز رصد نکرد. حتی کوچک‌ترین اثری از این منبع در تصاویر یافت نشد و معلوم شد که این منبع هر چه که باشد تنها در طول موج پرتو ایکس می درخشد.

با توجه به اطلاعات به دست آمده، هیچ نظریه‌ای نمی‌توانست به طور کامل وضعیت را شرح دهد. به احتمال زیاد، این جسم نوع پیچیده‌ای از ستارگان نوترونی است همچنین بعید نیست نوع جدیدی از اجرام در فضا باشد. مورد عجیب دیگری هم درباره‌ی کالورا وجود دارد. ستارگان نوترونی به طور معمول در صفحه‌ی راه شیری پدید می‌آیند ولی کالورا در بخش‌های خارجی صفحه‌ی کهکشان واقع شده است. ممکن است کالورا در صفحه‌ی راه شیری تشکیل شده و سپس بر اثر نیرویی به خارج از صفحه رانده شده باشد.

با کشف کالورا، دانشمندان می‌گویند ممکن است تعداد زیادی از این گونه اجرام در گیتی وجود داشته باشد که با بررسی‌های بیش‌تر در سال های آینده اطلاعات ارزشمندی از چگونگی شگل گیری این اجرام و ساختار آنها بدست خواهند آورد.

منبع: Sky and Telescope و Universe Today

بقایای یک ستاره

منجمان موفق به کشف یکی از نوادر فضایی در همسایگی ما در جهان شده اند - بقایای یک ستاره مرده با مشخصه های غیرعادی.

این شیء، موسوم به ستاره نوترونی، با استفاده از تلسکوپ های فضایی و رصدخانه های زمینی کشف شد. اما به نظر می رسد این یکی، که در صورت فلکی دب اصغر واقع است، فاقد برخی از مشخصه های کلیدی یافت شده در سایر ستارگان نوترونی باشد. قرار است جزئیات این مطالعه توسط تیمی از محققان آمریکایی و کانادایی، در نشریه "استروفیزیکال" چاپ شود. اگر این یافته تایید شود، تنها هشتمین "ستاره نوترونی منزوی" شناخته شده خواهد بود - یعنی یک ستاره نوترونی که فاقد بقایای ابرنواختری، یا یک ستاره جفت، یا تپش های رادیویی است. این شیء به یاد شخصیت شرور فیلم "هفت دلاور"، ساخته دهه 1960 ، کالوِرا نامگذاری شده است. نویسندگان مقاله استروفیزیکال تخمین می زنند که این شیء 250 سال نوری تا هزار سال نوری از ما فاصله داشته باشد. به این ترتیب کالورا یکی از نزدیک ترین ستارگان نوترونی به زمین است و شاید هم نزدیک ترین باشد. وقتی عمر ستاره ای تمام می شود یکی از احتمالات، تبدیل آن به ستاره نوترونی است. وقتی سوخت ستارگانی که جرم آنها چهار تا هشت برابر خورشید است تمام می شود، در انفجاری موسوم به ابرنواختر لایه های بیرونی خود را از دست می دهند. آنچه باقی می ماند بقایای ابرنواختر است. سپس بخش مرکزی ستاره زیر وزن خود سقوط می کند و باعث ترکیب پروتون ها و الکترون ها و تولید نوترون ها می شود. نام ستاره به همین دلیل نوترونی است. جستجوی داده ها رابرت راتلج از دانشگاه مکگیل در شهر مونترِئال کانادا اولین کسی بود که متوجه این شیء شد. بخشی از مطالعات به روی این ستاره با سوئیفت انجام شد وی به مقایسه کاتالوگی از 18 هزار منبع آسمانی اشعه ایکس که توسط ماهواره آلمانی-آمریکایی "روسَت" تهیه شده، با کاتالوگ اشیایی که در نور قابل رؤیت، مادون سرخ، و امواج رادیویی ظاهر شدند پرداخت. پروفسور راتلج تشخیص داد که یکی از منابع روسَت (Rosat) به نام 1RXS J141256.0+792204 در هیچ یک از طول موج های دیگر همتایی ندارد. سپس گروه منجمان تلسکوپ فضایی "سوئیفت" ناسا را در اوت 2006 به سوی این شیء نشانه رفت. تلسکوپ اشعه ایکس سوئیفت نشان داد آن منبع صدور اشعه ایکس همچنان وجود دارد و تقریبا همانقدر انرژی ساطع می کند. روسَت در سال های 1990 تا 1999 به گردآوری منابع آسمانی اشعه ایکس پرداخت. رصدهای سوئیفت به گروه امکان داد موقعیت این شیء را با دقت بیشتر محاسبه کنند و معلوم شد که این به هیچ شیء شناخته شده دیگر فضایی ارتباط ندارد. محققان سپس با تلسکوپ 1/8 متری "جمنای شمالی" در هاوائی و رصدخانه فضایی اشعه ایکس چاندار به مطالعات خود ادامه دادند. خواص غیرعادی اینکه کالوِرا دقیقا چه نوع ستاره نوترونی است همچنان یک معماست. به گفته دکتر راتلج، هیچ تئوری پذیرفته شده عمومی دیگری برای توضیح اشیایی مانند کالوِرا که در طیف اشعه ایکس، درخشان، اما در نور قابل رؤیت، محو، هستند وجود ندارد. وی گفت: "یا کالورا یک نمونه غیرعادی از یک نوع شناخته شد ستاره نوترونی است، یا نوع جدیدی از ستاره نوترونی است، یعنی نخستین نمونه در نوع خود." موقعیت کالورا یعنی فاصله زیاد آن از سطح کهکشان راه شیری نیز یک معما است. پژوهشگران بر این باورند که این شیء بقایای ستاره ای است که زمانی در سطح پرستاره کهکشان ما می زیسته و بعدا در یک ابرنواختر منفجر شده است. کالورا برای رسیدن به موقعیت فعلی باید راه خود را به خارج از سطح کهکشان باز کرده باشد

اخترشناسان و کشفی دیگر

در پدیده‌ای بی‌نظیر در تاریخ اخترشناسی

دانشمندان موفق به رصد ستاره‌ای دو قلو با دنباله‌ای درخشان

 شدند

اخترشناسان برای اولین بار یک دنباله درخشان شبیه دنباله دارها را در پشت یک ستاره دوتایی موسوم به «میرا» کشف کرده‌اند که چنین پدیده‌ای قبلا هرگز مشاهده نشده است.

به گزارش سرویس علمی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) در گزارشی در این زمینه که در مجله علمی «نیچر» به چاپ رسیده، آمده است که ستاره شناسان در آمریکا یک دنباله طویل کشف کرده‌اند که فقط در طول موج‌های بالای نور فرابنفش قابل مشاهده است.

این مشاهده با استفاده از ماهواره «کاشف تکامل کهکشانی» ناسا که آسمان را با طول موج‌های فرابنفش مطالعه و رصد می‌کند صورت گرفته است.

این دنباله از ستاره دوقلوی «میرا» تا امتداد 13 سال نوری ادامه دارد. میرا که در لاتین به معنای «شگفت انگیز» است یکی از بهترین منظومه‌های ستاره‌یی مورد پژوهش در آسمان است که 350 سال نوری از زمین فاصله دارد.

به نظر می‌رسد که این دنباله مدت 30 هزار سال است که مسیر حرکت «میرا» را در آسمان دنبال می‌کند.

ستاره های دوتایی BINARIES

           دوتایی ها                   ‌‌‌‌‌BINARIES             

اگر فاصله ی دوستاره کمتر از توان تفکیک چشم غیر مسلح( ۵َ یا ۳۰۰ً) شود آن دو ستاره به شکل یک ستاره دیده می شوند . در این حالت در فهرست ستارگان فقط یکی از همدم ها با توجه به قدر و نور ترکیب شده آن ها مشخص شده است . بنابراین با آنچه چشم غیر مسلح می بیند سازگار است.

دو تایی ها به طور عمده به دو دسته واقعی و بصری تقسیم می شوند . دوتایی های واقعی تحت اثر نیروی گرانشی به دور همدیگر می گردند ٬ در حالی که ستارگان دوتایی بصری با هم ارتباط فیزیکی ندارند و فقط از دید ما در راستای هم قرار گرفته اند.

در سال۱۳۷۶/۱۹۹۷ ماهواره ابرخیس  بااندازه گیری های دقیق ٬ واقعی یا بصری بودن بسیاری از ستاره های دوتایی را مشخص کرد ٬ برای دوتایی های واقعی فقط یک فاصله ذکر شده است. در حالی که برای دوتایی های بصری ابتدا فاصله ستاره درخشانتر و سپس فاصله ستاره کم نورتر نوشته شده است. بعضی از دوتایی ها حتی با چشم غیر مسلح نیز تفکیک می شوند.

هرگونه چاپ یا کپی برداری از این مطلب

فقط با ذکر نام و نشانی وبلاگ امکان پذیراست

و درصورت مشاهده برخورد و پیگرد قانونی دارد

سیارک ها ASTEROID

          سیارکها                 ASTEROID 

نویسنده : NASA_AKA

دربین مدار مریخ و مشتری چندین هزار جرم کوچک کشف شده است اولین آنها را شخصی به نام جوزپای پیاتسی ایتالیایی در سال ۱۸۰۱ میلادی کشف کرد و بر آن نام سیارک سرس گذاشت .

بزرگترین سیارک شناخته شده . همین سرس بود که قطری حدود ۹۰۰ کیلومتذ داشت اکثر سیارک ها ٬ قطری کتر از ۸۰ کیلومتر دارند و از شکل هندسی مشخصی برخوردا نیستند . تخمین زده می شود که بیش از چند هزار سیارک کوچک کشف شده و نام گذاری شده.

این خرده سنگ ها امروزه در حد فاصل مدار مریخ و مشتری در چرخش اند که به کمربند سیارک ها معروف است در گذشته ٬ عقیده بر این بوده که مجموعه تخت سنگ های سرگردان که در مدار مشخصی به دور خورشید می چرخند (بین مدار مریخ و مشتری) بقایای یک سیاره خرد شده است ولی امروزه معلوم شده که این نظر صحیح نبوده است و به احتمال زیاد ٬ این ها بقایای موادی هستند که در حدود ۵ میلیارد سال ژیش ٬سیاره های منظومه شمسی از آن تشکیل شده اند (پیش

 

سیاره) .ممکن است برخی از این سیارک ها در برخورد با یکدیگر خرد و از مدار اصلی خارج شده باشند که اکنون در فضای منظومه شمسی سرگردان هستند . بعد ها در مواجهه با سیاره های منظومه شمسی بر سطح آنان سقوط می کنند و براثر این برخوردها با سطح سیارات سنگی مانند عطارد ٬زهره یا مریخ یا ماه آثاری برجا می گذارند . معمولا محل برخورد این قطعات روی سطح سیارات سنگی ٬ حفره ها و گودال هایی به نام کریتر پدید می آید که بی شباهت به دهانه آتشفشان های خاموش نیست .

تعداد اندکی از این قطعات سنگی با سطح زمین نیز برخورد کرده اند که دهانه بسیار قدیمی واقه در بیابان آریزونا در آمریکا ٬ از آن جمله است اغلب این قطعات که اندازه برخی از آن ها بسیار کوچک است ٬در برخورد با جو زمین مشتعل می شوند و می سوزند . این چنین است که مردم ساکن در زمین از خطر سقوط آن ها در امان می مانند.

گاهی ممکن است شما در آسمان شب حرکت سریع نقطه ای نورانی را به صورت یک خط سفید به مدت کوتاه  مشاهده کنید . این ها همان سنگ های آسمانی  هستند که در جو می سوزند و به شهاب یا شهابواره معروفند.شهاب سنگ ها ممکن است بقایای هسته یک دنباله دار باشنر ٬ که در فضای منظومه شمسی در حال حرکت می باشند.

از آنچه که تاکنون مطالعه کردید ٬دریافتید : منظومه شمسی

مجموعه ای از اجرام سماوی است که عمره جرم آن در ستاره ای به نام خورشید فرآهم آمده است و در اطراف این ستاره ۹ سیاره در حال گردش می باشد . برخی از آنها از سنگ و برخی دیگر از گاز تشکیل شده اند . در اطراف تعدادی از آن ها نیز اجرام کوچکتری به نام قمر در حال چرخش هستند . علاوه بر سیارات و اقمار ٬دنباله دارها و سیارک ها نیز وجود دارند که از اعضای منظومه شمسی محسوب می شوند.

هرگونه چاپ و کپی برداری از این مطلب

بدون نام و نشانی وبلاگ

پیگرد قانونی و برخورد دارد

شهاب و بارش شهابی

                شهاب ها                  METEOR         و بارش شهابی   

نویسنده : NASA_AKA

حتما در آسمان شب ، ردهای نورانی را دیده اید که به سرعت ناپدید می شوند این ردها راشهاب مینامند ذرات ریزی که در فضای میان سیارات پراکنده اند . هنگامی که به جو زمین وارد می شوند. بر اثر اصطکاک با جو می سوزند و به صورت شهاب دیده می شوند چون شهاب ها با سرعت حرکت می کنند . چشم ما مسیر سوختن آن ها را درجو به صورت ردی درخشان می بیند.اگر جسمی که به جو زمین وارد می شود .قطعه سنگی یا فلزی بزرگ باشد . بخشی از آن به سطح زمین برخورد می کند که به آن شهاب سنگ می گویند.

اما علاوه بر شهاب هایی که به صورت اتفاقی در آسمان پدیدار می شوند . در زمان های مشخصی از سال نیز زمین از میان توده های بزرگی از ذرات ریز عبور می کند و  بارش شهابی رخ می دهد توده های ذرات ریز عمدتا باقی مانده دنباله دارهای دوره ای هستند .

 

دنباله دارها در نزدیکی خورشید،مقدار زیادی گاز ،غبار و ذرات از دست می دهند ذرات ریز به تدریج در طول مدار دنباله دارها پراکنده می شوند و به دور خورشید می گردند . ممکن است زمین در مسیر حرکت فضایی خود،مدار دنباله دار را قطع کند و به درون توده ذرات وارد شوددراینصورت،بارش شهابی رخ می دهد چون ذرات تقریبا در مسیرهای موازی به جو وارد می شود.به نظر می رسد که شهاب ها از نقطه مشخصی از آسمان سرچشمه می گیرند .به این معنا که اگر مسیر شهاب های بارش شهابی رادر جهت معکوس ادامه دهیم . به نقطه مشخصی می رسیم که آن را کانون بارش می نامند.

دقیقا مانند ریل هایی موازی راه آهن که به نظر می رسد در دور دست یکدیگر را قطع می کنند . کانون بارش در آن قرار دارد گرفته می شود مانند:بارش شهابی برساووشی ، اسدی ،جوزایی و ...

به طور معمول در بارش شهابی غنی ، حدود ۱۰۰شهاب در ساعت می توان مشاهده کرد . یعنی به طور متوسط حدود ۲ شهاب در دقیقه . به این ترنیب مشخص است که براستی ، بارانی از شهاب ها رخ نمی دهد . اما در موارد استثنایی بارش های شهابی استثنایی نیز رخ داده اند برای مثال   

          نام بارش          زمان تقریبی          بیشترین تعداد           مکان کانون بارش

                               اوج بارش    

•  شلیاق             ۱ اردیبهشت        ۱۰-۱۵            میان ستاره کاپا ، 

                                                                  شلیاق و مو ، جاثی 

• اتا - دلوی       ۱۵اردیبهشت          ۳۵          شمال ستاره گاما-دلو

•  برساوشی         ۲۱مرداد          ۸۰       ۳درجه شمال شرق ستاره 

                                                             اتا-برساوش

• جباری          ۲۹مهرماه           ۳۰    میان خی-جبار گاما-اسد

• اسدی          ۲۶آبان            متغیر     ۵درجه شمال غرب ستاره گاما -اسد

• جوزایی        ۲۲آذر             ۱۰۰    غرب ستاره آلفا - جوزا(کاستور)

• ربعی           ۱۳دی           ۱۰۰    ۱۰ درجه جنوب ستاره یوتا - اژدها

بارش شهابی اسدی گاهی تا۱۴۰هزار شهاب در ساعت نیز دیده شده است . در بامداد ۲۷ آبان سال ۱۳۷۸ شمسی در بارش شهابی اسدی ،رصدکنندگان در ایران حدود سه هزار شهاب را در یک ساعت شمارش کردند . هرسال ، زمین در حدود زمان مشخصی مسیر توده ذرات هر بارش را قطع می کند و بارش شهابی رخ می دهد در جدول بالا می توانید مهمترین بارش های شهابی هر سال را مشاهده کنید

                    پیروز موفق باشید

                            باآسمانی صاف در شهاب های گرم بارش شهابی برساوشی

هرگونه چاپ و کپی برداری از این مطلب فقط با نشانی وبلاگ

امکان پذیر است

و در صورت مشاهده پیگرد قانونی و برخورد دارد

آسمان شب

سری جدید از آسمان شب

با اجرای خوب سیاوش صفاریان پور

بیست مردادماه پخش سری جدید برنامه‌ی «آسمان شب» از شبکه‌ی چهار سیما آغاز می‌شود.

سیاوش صفاریان‌پور ـ تهیه‌کننده و کارگردان این برنامه ـ در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس تلویزیون خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) با اعلام این خبر اظهار کرد: 20 مرداد ماه سال 1378 یک خورشیدگرفتگی اتفاق افتاد که در پهنه‌ی گسترده‌ای از ایران قابل رویت بود و به علت آن‌که کشورمان بهترین نقطه برای تماشای این پدیده‌ی طبیعی بود تعداد زیادی از پژوهشگران خارجی به ایران آمدند و مردم نیز به دانش ستاره‌شناسی علاقه‌مندتر شدند.بنابراین این روز را مبنایی برای آغاز سری جدید «آسمان شب» قرار دادیم.

وی اضافه کرد: در ویژه برنامه‌ای که از این روز آغاز می‌شود و به مدت یک هفته ادامه می‌یابد، به حوزه‌هایی چون انجمن نجوم ایران، شاخه‌ی آماتوری انجمن نجوم ایران و طرح رصدخانه ملی پرداخته می‌شود.

صفاریان‌پور درباره‌ی ساختار سری جدید «آسمان شب» گفت: این برنامه همانند گذشته شنبه‌ها و دوشنبه‌ها پخش می‌شود. با این تفاوت که شنبه‌ها مباحث عام نجوم مطرح و دوشنبه‌ها به موضوعات تخصصی این علم پرداخته می‌شود.

وی اضافه کرد: برنامه‌ای تلویزیونی چون «آسمان شب» مانند مجله و ممکن است دچار تکرار شود. اما این اتفاق به گونه‌ای می‌تواند رخ دهد که طیف جدیدی از بینندگان را به خود جذب و در عین حال مطلب جدیدی را مطرح کند.

این کارگردان در زمینه‌ی محورهای مورد بررسی در برنامه‌های شنبه‌ها اظهار کرد: مباحث پایه‌ای نجوم مانند آشنایی با صورت‌های فلکی، تاریخچه‌ی نجوم در ایران و جهان و به نجوم آماتوری و حرفه‌یی می‌پردازیم.

وی با بیان این‌که در برنامه‌ی دوشنبه‌ها به موضوعات تئوری‌تر کیهان‌شناسی می‌پردازیم، گفت: تعریف پروژه‌های نجوم آماتوری از جمله بخش‌های برنامه است. این «آیتم» برای کمک به کسانی پخش می‌شود که علی‌رغم آشنایی با نجوم، نمی‌دانند چه کارهای علمی در این زمینه می‌توانند انجام دهند. علاوه بر آن گزارش عملکرد پروژه‌های نجوم آماتوری را بررسی می‌کنیم.

صفاریان‌پور در پایان اظهار کرد: در بخش «رصدگری روی بام» به این موضوع می‌پردازیم که چه وقت، کجا، چه رویداد سماوی را می‌توان دید و شرایط کمپ‌های رصدی و روش‌های رصد کردن را به صورت عملی و خارج از استودیو به تصویر می‌کشیم.